Tot 900 jaar geleden was Oost niet meer dan een woest, drassig land met uitlopers van de Rijn, vol kreken en moerassen. Toen kreeg Utrecht stadsrechten (2 juni 1122) en damde bisschop Godebald de Rijn af bij Wijk bij Duurstede. Het grote ontginnen van de oostzijde van de stad kon beginnen. Oost kreeg droge voeten.

Groentetuin van de stad
De afdamming veranderde de waterlopen. Het Rijnwater stroomde niet langer via de oostkant van Utrecht naar de Zuiderzee, maar via de Lek naar de Noordzee. De Kromme Rijn en de Minstroom zijn gekanaliseerde restanten van de oude Rijnloop. Ook de waterweg naar de Zuiderzee (IJsselmeer) werd kalmer en heet nu de Vecht. Om de handel met Duitsland via de Rijn te behouden groef men een kanaal naar de stad: de Vaartsche Rijn. Het ontginnen en kanaliseren bracht de jonge stad groot voordeel: op de vruchtbare kleigronden was het goed boeren. Oost, met name Abstede, groeide in de loop der eeuwen uit tot de groentetuin van de stad.

Nicolaasweg
In de oude rivierbedding van de Rijn lag een hoger gelegen stuk land wat nu het Hogelandsepark heet. Aan de oever werd in 1135 een vrouwenklooster gesticht met een grote lap vruchtbare grond eromheen: de Abdij van Oudwijk. Oudwijk is een verbastering van Uitwijk, een gebied buiten de ommuurde stad. De woeste gronden tussen de stad en dit klooster heette het Oudwijkerveld. Kerkgangers uit De Bilt konden via dit hogere deel in de rivier de Rijn doorsteken en naar de parochie van de Nicolaaskerk in de stad lopen. Dit lange kerkpad slingerde zich tussen de hoveniersgronden in Oost en kreeg de (bij)naam Nicolaasweg.

Maliebaan
In 1636 richtte Utrecht een universiteit op. Om studenten te trekken legde ze net buiten de grachten een speelveld voor het toen populaire maliespel aan, de Maliebaan. Publiek en bezoekers bouwden in de loop der tijd langs de baan theehuizen en stadsvilla’s. Deze voorzichtige stadsuitbreiding kreeg vaart in de tweede helft van 19de eeuw. Oost kreeg een spoorlijn, het Oosterspoor, met in 1874 een prachtig Maliebaanstation. Op verzoek van een clubje vélocipèdisten werd in 1885 een van de wandelpaden van de Maliebaan bestemd als fietspad, het oudste van ons land.

Wilhelminapark
Rond de eeuwwisseling werden straten verbreed (Nachtegaal, Burgemeester Reiger) om de binnenstad beter bereikbaar te maken. Vanuit de stad bracht tramlijn 2 bezoekers naar het in 1898 geopende Wilhelminapark en later naar het nieuwe ziekenhuis, het Antonius Gasthuys (1910). Voorbij het park ontstond de Schildersbuurt waar particuliere woningbouwverenigingen zoals B.A.N.S. (1922) en WbV Utrecht (1919) huisvesting boden voor respectievelijk spoorwegpersoneel en middenstand (winkeliers, onderwijzers, ambtenaren).

Hollandse Waterlinie
De groei kende wel een fysieke grens: de Nieuwe Hollandse Waterlinie. In 1871 werden de forten De Bilt en Vossegat verbonden met een militaire weg, gedekt, dus beschermd door hoge wallen. Natuurgebied de Zilveren Schaats is een zichtbaar restant. Fort Vossegat werd in 1913 uitgebreid met de Kromhoutkazerne (nu: University College). Na het opheffen van de Waterlinie kon Oost in de jaren 60 uitbreiden in de Johannapolder voorbij de monumentale huizen van Rietveld (1924) en Ravesteyn (1932). Zo ontstond de Uithof, tegenwoordig Utrecht Science Park.

Uithof

Woensdag kun je stemmen voor de provincie en het waterschap. In Oost zijn 17 stemlokalen, geopend tussen 7:30 en 21:00 uur. Op je stemkaart staat de dichtsbijzijnde, maar je mag in elk lokaal in Utrecht je stem uitbrengen. Bekijk de locaties in Oost op deze kaart:

Liefde vinden (en houden) is lastig, zeker als je een beperking hebt. In Restaurant Buurten geeft het inclusieve theatergezelschap Babel komend weekend een serie voorstellingen over dit thema met de titel (on)beperkt geliefd. Het is onderdeel van het Café Theater Festival.

Beperking speelt geen rol
Theatermaker Sofie de Klerk is enthousiast na de try-out op dinsdagmiddag: “Buurten voelt als een warme familie, iedereen is welkom, de perfecte plek om over de liefde te verhalen. Theater Babel waarmee ik deze voorstelling maak is een inclusief gezelschap, beperkingen spelen geen rol, en toch ook weer wel. Het levert in ieder geval mooi theater op, zeker als we hier zo midden tussen het publiek optreden. Hopelijk kunnen we Oost inspireren met onze spontaniteit en speelplezier.”

Optredens in de kroeg
Festivaldirecteur Daan Lustenhouwer was aandachtig toeschouwer tijdens de try-out van de Rotterdamse act. “Ons festival viert alweer de 19de editie. Het begon ooit met Utrechtse studenten die optraden in een kroeg aan het Lucasbolwerk, inmiddels boeken we acts in drie steden (Utrecht, Arnhem en Rotterdam). We willen jonge theatermakers naar het publiek toebrengen, het liefst in drukke kroegen. Optreden op de toog of cafétafel, het is de beste manier om speelervaring op te doen. En ook het publiek krijgt een bijzondere ervaring omdat acteurs, zangers en dansers zo dicht bij zijn. Dus, komt dat zien!”

Cafétheater Festival 2023
Sofie de Klerk & Theater Babel (on)beperkt geliefd
Restaurant Buurten (Reigerstraat 61)
Zaterdag 4 maart: 11:00 – 15:00 – 17:00
Zondag 5 maart: 11:30 – 15:00 – 20:00
Toegang is gratis, donatie is welkom na afloop.
Bekijk hier het hele festivalprogramma.

Het Cultuurhistorische Café heeft vrijdag als thema: de Zilveren Schaats

meer info later

Programma
De maandelijkse Cultuurhistorische Cafés in De Wilg, het pand in Amsterdamse Stijl dat zélf een spraakmakende historie heeft, worden elke laatste vrijdag van de maand georganiseerd door de wijkcoöperatie Oost Voor Elkaar.
Tijd: vrijdag 31 maart vanaf 16:30 uur (inloop 16:15);
Toegang: gratis (bar open na afloop);
Locatie: De Wilg (Mecklenburglaan 3-5)

Het gonst op het Boni. Vandaag geen lessen wiskunde of geschiedenis, maar lekker koekjes bakken, kleding naaien, fanatiek sporten en muren beschilderen. In totaal 75 activiteiten in en rond het recent geheel opgeknapte gebouw. Waarom? De school bestaat 100 jaar en dat vieren de 1.600 leerlingen samen met de docenten en medewerkers op deze feestelijke Boni-Doet-Goed-Dag.

Geld ophalen voor het goede doel
Terwijl op de markt in de centrale hal leerlingen zelf gemaakte lekkernijen en tweedehands kleding verkopen, in het trappenhuis graffiti artist Munir de Vries helpt bij het aanbrengen van muurschilderingen en tientallen leerlingen buiten afval prikken, heerst in het lokalen waar leerlingen kaarten schrijven voor Amnesty International of schaken tegen een grootmeester juist serene stilte. Het is een dag met voor elk wat wils! Veel activiteiten zijn gesponsord door familie en vrienden. Samen met de verkoopopbrengst van de markt hoopt de school hiermee een groot bedrag te kunnen doneren aan de goede doelen van vandaag: beter onderwijs voor kinderen in Malawi en hulp aan de slachtoffers van de aardbevingsramp in Turkije en Syrië.

Samenwerken
Volgens rector Hanneke Schreuder past deze dag in het streven van de school om zich ook om de omgeving te bekommeren. “Onze leerlingen, docenten en medewerkers werken samen, niet alleen om onszelf een mooie dag te bezorgen, maar ook anderen. Zo maken leerlingen met naaimachines kleding voor baby’s die te vroeg geboren zijn (ieniemienie maatjes) in samenwerking met Ronald McDonaldhuis. Anderen lezen nu voor aan kinderen in de vluchtelingenopvang op de Haydenlaan of knappen speeltuin de Bloesem op. Allemaal activiteiten die door leerlingen, docenten en medewerkers zelf zijn bedacht en uitgevoerd. En dat doen ze hartstikke goed!”

Begraafplaats St Barbara mag een crematorium bouwen. Bezwaren en zorgen vanuit de buurt aangaande verkeer, milieu, nut&noodzaak en status als rijksmonument veegde de Raad van State in dit vonnis van tafel. Daarmee lijkt de juridische strijd na vijf jaar beslecht. Het bestuur van de begraafplaats gaat nu besluiten over de uitvoering. Eerder was al aangegeven dat de oven elektrisch wordt en het aantal crematies onder de 600 per jaar blijft. Het nieuw te bouwen crematiepaviljoen (140m2 oppervlak, 8m hoog) is gepland aan de oostkant van de begraafplaats, langs de Biltsche Grift.
Bekijk hier het ontwerp van Hulshof Architecten.

Oost viert Koningsdag dit jaar op een unieke plek: de voormalige Kromhoutkazerne aan de Prins Hendriklaan. De lommerrijke binnenplaats zal donderdag 27 april één groot oranje feestterrein zijn. Waar tegenwoordig studenten van het University College wonen en studeren, kun je dan genieten van de levendige vrijmarkt, spannende attracties, live muziek, oranjebitter en vooral héél veel gezelligheid!

Feest voor heel Oost
Diederik Visser en Nynke van der Ham van het Oranjecomité Utrecht Oost leggen uit waarom het schoolplein in Rijnsweerd niet langer oranje kleurt op Koningsdag: “De stap vorig jaar naar het Wilhelminapark was een bewuste: we wilden nóg meer mensen uit Oost laten meegenieten. Na de herinrichting was het schoolplein te krap geworden. Het park ligt centraler in de wijk, biedt meer ruimte én is natuurlijk een prachtige plek. Koningsdag 2022 was een groot succes. De hele dag volle bak, duizenden buurtgenoten die na al die coronajaren eindelijk weer ‘ns met elkaar een feestelijke dag konden beleven.”

Toplocatie
Maar waarom dan wéér een andere locatie? “Vorig jaar zette de rechter een streep door het Bierfestival in het Wilhelminapark vanwege de erbarmelijke staat van de grote ligweide. Zijn vonnis verplicht de gemeente om éérst beleid te maken voordat festiviteiten in dit Rijksmonument weer vergund mogen worden. We hebben niet de luxe om daarop te wachten, want voor Koningsdag 2023 moeten we nú alles regelen. Daarom zijn we blij dat we hier terecht kunnen, een toplocatie met veel historie.”

Studenten enthousiast
Het University College ontving het Oranjecomité met open armen. “De buurt is hier van harte welkom”, zegt een enthousiaste directeur Sjoerd Bosgra. “We huisvesten hier 750 studenten, meer dan de helft komt uit het buitenland. Koningsdag vinden ze geweldig, helemaal zo vlak voor hun deur. Ze willen echt meedoen, als vrijwilliger of als deelnemer aan de vrijmarkt. Misschien dat onze studentenbands optreden. En studenten gaan rondleidingen verzorgen om bezoekers de rijke historie van deze oude geniekazerne te laten zien. We hebben er veel zin in.”

Ruim en veilig
Diederik en Nynke benoemen de grote pluspunten van dit voormalige exercitieterrein: “Het is ruim opgezet, sfeervol, goed bereikbaar – ook voor leveranciers en hulpdiensten – en is kindveilig. Uitdaging is om Oost de weg te wijzen naar de nieuwe locatie, hoewel veel buurtgenoten er wekelijks langsrijden op weg naar zwembad, Amelisweerd, Kampong of FC Utrecht. Dat komt wel goed. Al met al is het een hele klus om Koningsdag te organiseren, maar we doen het graag. Alles voor een geweldig Oranjefeest in Oost!”

Programma
Meer info over het programma vind je op de nieuwe website: www.koningsdagutrechtoost.nl
In april wordt de oranjeglossy Alex huis-aan-huis bezorgd;
Programma: 10:00 – 18:00 uur;
Locatie: Prins Hendriklaan (Campusplein 1)

“Revolution van Q65 was de eerste elpee die ik kocht, in 1966, een geweldig plaat”, vertelt Rian Kraan. Hij is zijn hele leven al een verwoed verzamelaar van vinyl en runt een charmant platenwinkeltje aan de Prins Hendriklaan met de naam Reset Records. Deze maand is zijn etalage (extra) opgefleurd met kleurrijke schilderijen van buurtgenoot Claire Verkleij. Zij liet zich inspireren door de muziek en vooral de platenhoezen in de winkel. Let the colors speak, zo heet haar expositie.

Revolution
“Januari vind ik écht een maand die wat kleur kan gebruiken”, vertelt Claire. “Ik fietste hier langs, zag de etalage en dacht: hoe leuk om geïnspireerd door platenhoezen schilderijen te maken! Samen met Rian heb ik vier elpees geselecteerd, waaronder Revolution, en tijdens het afspelen heb ik daar schilderijen bij gemaakt. Met veel kleur, want dat is mijn handelsmerk, ook als ik in opdracht schilder.”

Dag en nacht zichtbaar
“Tijdens het afspelen hebben we veel gesproken over de artiesten en de teksten. Sommige waren compleet nieuw voor mij, zoals de liedjes van Peter Koelewijn op Tutti Frutti. En ik maakte meerdere schilderijen per plaat, want opnieuw beluisteren leidde tot nieuwe beelden, ook dat is het mooie van muziek. In totaal heb ik 16 schilderijen gemaakt. De winkel is beperkt open (di-do-vr-za van 13-17 uur), maar alle kunstwerken staan in de etalage, je kunt ze dus dag en nacht bekijken.”

Expositie
De expositie loopt t/m 31 januari.
Zaterdag 7 januari vanaf 14:00 uur is de officiële opening, Oost is welkom op Prins Hendriklaan 16 (in het hoekpand waar tot eind jaren 70 melkhandel Pot zat met de ijzersterke slogan op een tegeltableau: ‘Drinkt melk van Pot en een lang leven is uw lot’, zie archieffoto)
De schilderijen zijn ook te koop, zie www.letthecolorsspeak.com

De 45 leden van de (gekozen) gemeenteraad horen graag wat er speelt in de stad. Per wijk fungeren twee van hen als aanspreekpunt voor bewoners en ondernemers, meestal raadsleden die er ook wonen. Voor Oost zijn dat Annemarijn Oudejans (1999, Student & Starter) en Tess Meerding (1995, VVD). “We controleren het College van Burgemeester en Wethouders, en komen ook zelf met voorstellen om problemen in de stad op te lossen. Daardoor kunnen we bewoners en ondernemers helpen, zeker als ze vastlopen in hun contact met de gemeente. We nodigen Oost van harte uit om contact met ons op te nemen. Je mag bellen, mailen of een bericht sturen via sociale media.”

Annemarijn Oudejans
annemarijn.oudejans@utrecht.nl
06-38218797 (ook whatsapp)

Tess Meerding
t.meerding@utrecht.nl
030-2860006

Contactgegevens van alle 45 raadsleden: www.utrecht.nl/gemeenteraad

Met een grote lach toont Anneke Ellerbroek de net uitgekomen december-editie. Zeven jaar lang wist ze als voorzitter de Oostkrant door alle stormen heen te loodsen. Denk aan corona, lockdowns en politiek geharrewar over ja-jastickers. Eind van dit jaar geeft ze de voorzittershamer door, en daarom is dit haar laatste kado voor Oost: opnieuw een krant vol buurtverhalen. In Restaurant Buurten, een gastvrije supporter van de krant sinds de start in 2010, hebben we het glas geheven en deze editie extra feestelijk ingeluid. De bezorging start dinsdag 29 november, maar wie ongeduldig is, of buiten Oost woont, leest ‘m digitaal. Veel leesplezier!

Lees hier de december-editie van de Oostkrant.