Utrecht heeft 36 gebouwen aangewezen die in aanmerking komen voor de beschermde status Gemeentelijk Monument. Het betreft jong erfgoed, gebouwd ná 1970, veelal in de periode van stadsvernieuwing 1970-1990. Relatief veel daarvan staat in Oost, tien panden, waaronder het antroposofische woonhuis van De Waal (bijnaam: de Apenrots) in Rijnsweerd, de HKU tegenover de IBB, het oude Provinciehuis (nu studentencomplex De Sterren) en vijf bouwwerken op de Uithof.
Albrachthof
Een van de nieuwe jonge monumenten in Oost is De Albrachthof, het wooncomplex achter Podium Oost, een fraai voorbeeld van stadsvernieuwing in Oudwijk. Het is gebouwd in 1984 met stevige inbreng van bewoners. Zo tekende kunstenaar en buurtgenoot Waldy Vastrick (1936-2018) voor het ontwerp van een autovrijplein met gestapelde woningen in een boog eromheen. Bewoners parkeren onder de oude boekbinderij Albracht aan de Bolstraat. Als markering van deze stadsvernieuwing kreeg beeldhouwer Joop Wouters de opdracht een beeld te maken. Hij gaf het de naam ‘Geheim’, een verhaal op zich, dat veertig jaar later opnieuw de krant haalde. Het plein is door bewoners inmiddels omgetoverd tot een groene oase.
De Apenrots
In Rijnsweerd is het oude woonhuis van de familie De Waal aangemerkt als jong monument. Herman de Waal is de ontwikkelaar van de woonwijk Rijnsweerd in de jaren 70. Het huis, gebouwd eind jaren 70, kreeg vanwege de organische vorm eerst de bijnaam Zandkasteel, later de Apenrots. Dochter Rosanne de Waal vertelde dat architect Ton Alberts (1927-1999) en Herman de Waal eerst een model van klei boetseerden en om vervolgens met de metselaars spelenderwijs tot de definitieve vorm te komen. In 2001 is het huis afgedekt met titaniumplaten, omdat de bakstenen teveel water opzogen en voor problemen zorgden. Architectuurhistoricus Arjan den Boer schreef in 2020 een uitgebreid artikel over dit woonhuis.
Oude Provinciehuis
In 1978 verhuisde het Provinciehuis vanuit de Binnenstad naar het nieuwe Rijnsweerd. Architect Lengkeek had in nauwe samenwerking met tuinarchitect Pieter Buys het gebouw laten aansluiten bij het nabijgelegen Natuurpark Bloeyendael door zoveel mogelijke overgangen te creëren, van nat naar droog, van zand naar veen etc. Een duurzaam kantoor met daktuinen en weelderige waterpartijen rondom. Inmiddels is de provincie verhuisd naar het oude Fortis hoofdkantoor en wonen er studenten. Het pand is opgebouwd uit stervormige eenheden, vandaar de huidige naam De Sterren.
Bekijk de selectielijst met 36 nieuwe jonge erfgoederen.
Bekijk ook de volledige Utrechtse monumentenlijst met 1.600 gemeentelijke monumenten, 1.400 rijksmonumenten en 500 beeldbepalende gebouwen.
Foto’s: Het Utrechts Archief