Elk jaar vanaf 6 december (als Sinterklaas weer naar Spanje gaat) boemelt ie weer: het wintertreintje van Willem Langerak IJzerwaren. De winkelier tovert zijn etalage aan de Burgemeester Reigerstraat om tot een groot winterwonderland. Een lange sliert wagons rijdt rondjes door de besneeuwde bergen. Willem geniet niet alleen van het avondenlang thuis knutselen aan zijn winterse spoorbaan, maar vooral ook van de vele vrolijke gezichten voor zijn etalageruit. “Treintje kijken is een uitje voor alle kinderen én ouders uit Oost. En let goed op, er beweegt van alles terwijl de trein zijn rondjes rijdt: skiërs zoeven van de hellingen, houthakkers zijn druk aan het werk, bergbeklimmers bedwingen de hoogste toppen, er wordt gedanst op muziek en let op: het brandende huis wordt geblust terwijl je kijkt!”
Goede doel Bewoners en bedrijven kunnen een wagonnetje sponsoren. De wachtlijst daarvoor is lang, de meeste sponsoren zijn er al vanaf het begin bij, vaak met een zelf gepimpt wagonnetje. De opbrengst gaat naar het goede doel Villa Joep. Dit jaar is de actie uitgebreid met de Utregse hoodie waarvan de opbrengst ook naar Villa Joep gaat.
Treintje met refreintje Het treintje is zo populair, dat buurtgenoot en muzikant Jeroen Schippers een treinliedje maakte: Hakke puf, hakke puf, tsjoeke tsjoeke tsjoe … eenmaal het refreintje gehoord blijft het treintje ook in je hoofd rondjes rijden.
De oudste school van Utrecht, het Stedelijk Gymnasium, bestaat 550 jaar! Een echte klassieker! Op de dies natalis 04 december opende burgemeester Sharon Dijksma het 110de lustrum, deze keer een festival vol feestelijke activiteiten voor en door leerlingen. Daarna kondigde rector Stéphanie Bakker aan dat voortaan elk lustrum in het teken zal staan van de gedachte van schutspatroon Hieronymus: een ander helpen zonder iets terug te verwachten. Zo hebben de bijna 1.200 leerlingen dit jaar gekozen om Meta Kids te steunen, het goede doel van het Glazen Huis van Serious request. Ook gaan ze met financiële hulp van het Hieronymusfonds (vereniging van oud-leerlingen) schoolspullen inzamelen voor vluchtelingenkinderen en een actie voor de voedselbank starten. Lustrum in honore Hieronymi!
Historie Op 4 december 1474 stichtten de Broeders des Gemeenen Leven een Latijnse school op, de Schola Hieronymiana, oftewel Hieronymusschool. De Broeders wilden het verstarde middeleeuwse onderwijs een nieuwe impuls geven. Toen in 1634 de universiteit werd opgericht, kreeg de school de taak om leerlingen voor te bereiden op het wetenschappelijk onderwijs. Door de onderwijswet van 1878 werden Latijnse scholen voortaan gymnasium genoemd. Na enige omzwervingen kreeg het Stedelijk Gymnasium in 1932 een nieuw onderkomen aan de Homeruslaan: het gele bakstenen gebouw in de stijl van Dudok. In 2011 verhuisde de school naar het ‘scheve’ pand aan de IBB-laan. Basisschool De Odysseschool trok in het oude, ‘klassieke’ pand.De letters Civ. Trai. Gymnasium (vertaald: Gemeentelijk Utrechts Gymnasium) staan er nog op de gevel.
Loop op 13 december mee met de Lichtjestocht in Oost, de negende editie. De sfeervolle wandeling start met koorzang in de Holy Trinity Church in Oudwijk en slingert vervolgens via het Wilhelminapark door de Schildersbuurt. Ruim 2.000 waxinelichtjes markeren de route. Onderweg zingen koren kerstliederen en spelen acteurs scènes uit het kerstverhaal. De deelnemers kunnen Maria met haar kindeke zelfs in levenden lijve bewonderen in de kerststal van de Aloysiuskerk! De tocht sluit af in de gezellige herberg op het plein van De Wilg met eten, drinken, vuur en muziek.
[i] Vrijdag 13 december 18:00 – 20:00 uur Startpunt: Engelse kerk aan Van Limburg Stirumplein Eindpunt: Herberg De Wilg Meer info: www.delichtjestocht.nl
Kristel van Heemert is winnaar van de gedichtenwedstrijd voor het goede doel. Daarmee verdient ze de felbegeerde hoodie plus een zak verse pepernoten van bakker Verspeek. Een heerlijk begin van deze feestmaand! Ze is geboren in het oude Antonius Ziekenhuis en woont nog altijd – na de nodige omzwervingen – in de Schildersbuurt. “Vooral met m’n broer Jaap praat ik graag lekker plat Utregs.” Kijk, zo blijft de Utregsevollekstoal in de familie!
Spannende strijd De oproep in de Digitale Oostkrant om een Sinterklaasgedicht te maken in Utregse vollekstaol leverde vermakelijke en hartverwarmende reacties op. Volgens de jury (Willem en Jordy) zat de top 3 dicht bijeen. Naast winnaar Kristel krijgen daarom ook Minjon en Linda een eervolle vermelding en ieder een t-shirt met dezelfde opdruk praot Utregs met me. Lees hieronder de drie gedichten. En wie wil horen hoe het winnende gedicht in Uterechse vollekstaol klinkt, luistert naar Koos Marsman in deze video.
Het goede doel Villa Joep De Utregse hoodie is een actie voor het goede doel van twee Oudwijkse ondernemers, Willem Langerak en Jordy Bakker. Met de tekst Praot Utregs met me vragen ze aandacht voor het buurtgevoel in de stad (en Oost). En omdat Langerak IJzerwaren met het wintertreintje in de etalage het Stichting Villa Joep steunt, besloten de ondernemers dat de verkoopopbrengst – zonder strijkstok – óók naar dit goede doel gaat. Villa Joep strijdt tegen een zeldzame kankersoort bij kinderen. Zowel de hoodie als de t-shirts zijn te koop in de winkel van Langerak IJzerwaren op de Burgemeester Reigerstraat.
Het Utrecht Science Park (USP) is bekend om zijn moderne gebouwen en bedrijvigheid, maar voor bewoners voelt het gebied leeg, vooral ’s avonds en in het weekend. En dat leidt tot eenzaamheid en gevoelens van angst en depressie, zo blijkt uit onderzoek. Ting Ting Breemhaar van BoKS (vertegenwoordiger huurders van SSH) en Koen de Boer van het woonbestuur van Casa Confetti (de gekleurde woontoren op de Heidelberglaan) willen dat het USP een leefbare buurt wordt. In een recente brandbrief vragen de bewoners als eerste stap om een centrale onafhankelijke ontmoetingsplek.
Vergaderen in het portiek “Bewoners moeten naast het studeren ook een leuke en sociale tijd hebben,” vertellen Ting Ting en Koen. “We denken dat ze zich minder eenzaam voelen als er in de buurt een fijne plek is waar ze elkaar ontmoeten en samen activiteiten kunnen organiseren. Een vrije ruimte waar bewoners zelf de baas zijn. Het leegstaande pand van de Primera is daarvoor perfect. Het ligt centraal en wordt nu niet gebruikt. Ruimte genoeg voor een bar en een grote tafel waar bijvoorbeeld woonbesturen kunnen vergaderen. Sommige woontorens hebben namelijk geen gemeenschappelijke ruimte. Zo moest laatst een bewonersvergadering in een portiek gehouden worden tussen de brievenbussen en alle rommel. Wel gezellig, maar bepaald niet rustig.”
Duurzamere aanpak Het gebrek aan ontmoetingsplekken leidde eerder tot afblazen van evenementen. “Vorig jaar wilden we iets leuks organiseren rondom het Songfestival, maar we konden nergens op De Uithof terecht. Terwijl er veel enthousiasme was bij bewoners om het evenement samen te volgen. Het probleem is dat zo’n aanvraag vaak langs de universiteit, SSH én de gemeente moet lopen, een grote frustratie. Daarom willen we een ruimte waar we – uiteraard met afspraken – zélf kunnen beslissen. De horecalocatie Stichting Cambridgebar even verderop moet dicht door een tekort aan vrijwilligers. Daarom willen we voor de nieuwe ontmoetingsplek een duurzamere aanpak, wellicht met betaalde krachten.”
Gemeenteraad wil actie Recentelijk nam de gemeenteraad unaniem de motie Een leefbaar Utrecht Science Park is een gezamenlijke verantwoordelijkheid aan. Een oproep aan de wethouder, SSH en USP om in actie te komen. Indiener van deze motie is Maartje Vermeulen van GroenLinks. “Ik heb zelf op het USP gewoond. Het was toen leefbaarder dan nu. Er zijn wel wat ontmoetingsplekken, maar vooral voor medewerkers en dagstudenten. Voor bewoners is er bijna niks. Ik hoop dat door beter overleg tussen alle betrokken partijen de USP snel weer een leefbare woonomgeving wordt, net als andere buurten in de stad. Een buurtontmoetingsplek draagt daar zeker aan bij, dus dat heeft onze prioriteit.”
Wies Broere is student Journalistiek en maakt een serie over het Utrecht Science Park: Hoe leefbaar is deze officieel veertiende buurt van Oost, in de volksmond De Uithof, waar meer dan vier duizend (jonge) mensen wonen? Wat zijn de problemen, wat zijn de oplossingen?
Ting Ting Breemhaar (BoKS) en Koen de Boer (woonbestuur van Casa Confetti) – foto: Wies BroereBeoogde locatie van de centrale ontmoetingsplek
Op 14 december voert onze buurtgenoot Maurizio Magnano een ronkende stoet van 150 motorrijders aan: de Santa Riders, allen verkleed als kerstman. Het is hun jaarlijkse Maxima’s Helden Kerstrit, een geldinzamelactie voor kinderen met kanker. De Santa Riders rijden die dag dwars door Oost, met een aantal tussenstops richting het goede doel: het Prinses Maximacentrum op de Uithof, gespecialiseerd in kinderoncologie.
Gezonde kerstman Organisator Maurizio, Italiaan en vooral een fervent motorrijder, woont sinds 2012 in Oudwijk en legt uit wat de missie is: “In mijn geboorteplaats Turijn rijden elk jaar twintigduizend motorrijders verkleed als kerstman onder grote publieke belangstelling dwars door de stad om het plaatselijke kinderziekenhuis te steunen. Ze noemen dat de Babbo Natale in Forma (Gezonde Kerstman). Toen ik de indringende documentaire Pilotenmasker zag over het Utrechtse Maxima Centrum op de Uithof, besloot ik in 2017 met vijftien bevriende motorrijders ook in Utrecht zo’n tocht te organiseren. We noemden het Maxima’s Helden Kerstrit.“
Lachende gezichten “We halen met onze inzamelacties gedurende het jaar (sponsor)geld op dat rechtstreeks naar de rekening van het Maxima Centrum gaat. Vorig jaar €18.000. Ter afsluiting gaan we in december verkleed als kerstman op onze motoren in een lange stoet door de stad naar De Uithof, met tussenstops bij De Hoogstraat en het Diakonessenhuis, zorgcentra die ook een donatie krijgen voor hun kinderafdeling. Het is hartverscheurend om al die zieke kinderen te zien. De glimlach op hun gezichten wanneer we met 150 vrolijke kerstmannen aan komen rijden geeft een warm gevoel. We doneren niet alleen geld, maar maken er ook een vrolijke middag van voor zowel ouders, kinderen en zorgmedewerkers. Zij zijn voor ons de échte helden!”
Extra zorg en onderzoek “Donaties en inzamelacties zijn noodzakelijk om de zorg voor deze doodzieke zieke kinderen aan te vullen, want lang niet alles wordt vergoed door de zorgverzekering. Behandelingen kunnen maanden duren en dan is het bijvoorbeeld fijn dat ouders in de buurt kunnen overnachten. Extra geld betekent ook extra onderzoek. Dat is belangrijk, want ondanks alle medische vooruitgang overlijdt nog altijd een kwart van de kinderen die kanker krijgen, heel verdrietig! Daarom steunen we het Maximacentrum. Wie ook wil doneren kan gebruik maken van onze tikkie of de onderstaande QR-code scannen.”
Schema Kerstrit 14 december: 12:00 Hoogstraat Revalidatie 12:30 Diakonessenhuis 13:30 Prinses Maxima Centrum 14:05 Wilhelmina Kinderziekenhuis
Maurizio Magnano op zijn motor – foto: Vita ImageTussenstop bij Hoogstraat Revalidatie – foto: Arnoud WolffKinderen en ouders mogen even op de motor van de kerstman – foto: Arnoud WolffQR code voor donaties
De wijkcoöperatie Oost Voor Elkaar bestaat vijf jaar, gefeliciteerd! Op de jaarvergadering vierde de vereniging (nu 175 leden) deze mijlpaal met gepaste trots. Voorzitter en wijkgenoot Jord Neuteboom blikte terug op een jaar vol activiteiten en buurtinitiatieven in Oost. Bewoners blijken door zich te verenigen prima zélf – dus zonder gemeente of instanties – te kunnen bijdragen aan een leefbare wijk.
Spin in het web De wijkcoöperatie, opgericht door bewoners, ondersteunt met raad en daad medebewoners die zich inzetten voor de wijk. Ze trekt daarbij op met huisartsen, welzijnswerkers, scholen en zorgaanbieders, vaak in een coördinerende rol onder de naam Samen Oost. Daarnaast organiseert zij ook zelf bijeenkomsten, zoals het drukbezochte maandelijkse Cultuurhistorische Café in De Wilg. Veel energie en inzet dus, altijd met focus op het welzijn van de wijk en haar bewoners.
Wijkbedrijf Oprichter Anja van de Aa, inmiddels in dienst van de coöperatie, wierp ook een blik in de toekomst. Ze wil graag dat de coöperatie gaat uitgroeien tot een zogenaamd wijkbedrijf dat nog ondernemender wordt in de gemeenschap. Bijvoorbeeld door (mee) te investeren in buurtinitiatieven. Die krijgen daarmee een stevigere basis en worden minder kwetsbaar als bijvoorbeeld een subsidie wegvalt of vrijwilligers van het eerste uur stoppen. Een eerste voorbeeld is Energieteam Oost waarin de wijkcoöperatie samen optrekt met Energie-U, ook een bewonersinitiatief. Hier is het doel is om de wijk meer zeggenschap te geven bij de energietransitie.
Digitaal platform Op het digitale platform van Oost Voor Elkaar vind je een volledig overzicht van contactpersonen, adressen, buurtactiviteiten en alle vraag&aanbod van vrijwilligers in Oost. Lid worden van de coöperatie kan kosteloos via het digitale platform. Wie wijkgenoten wil ontmoeten, of iets voor de wijk wil beteken, neemt beslist een kijkje op dit platform. Meer info op www.oostvoorelkaar.nl
Jaarvergadering van de wijkcoöperatie in buurtcentrum Podium Oost – foto: Arnoud Wolff
De tien vaste bewoners van het kraakpand aan de Burgemeester Reigerstraat noemen zich Huize Pluk, een link naar het beroemde kinderboek Pluk van de Petteflet van Annie M.G. Schmidt. En net als in de Petteflet zoemt het in Huize Pluk van de activiteiten, ook voor de buurt. Je kunt er workshops volgen, films kijken, theater maken, meedoen aan jamsessies, gedichten maken en knutselen.
Werkplaats voor iedereen Illustrator en theatermaker Emy is begeleider bij het nieuwe initiatief van Huize Pluk, de Tegenwerkplaats. “Ik mag hier werken aan mijn kunstprojecten, heel fijn. In ruil help ik bezoekers die óók in dit atelier willen knutselen. Daarvoor verzamelen we gebruikte materialen (hout, stoffen, touw, servies, plastic en verf) en tweedehands gereedschappen (kwasten, scharen, messen, hamers, schroevendraaiers etc.). Buurtgenoten kunnen vervolgens met deze materialen en gereedschappen creatief aan de slag. We helpen waar nodig. Gratis, de Tegenwerkplaats is open voor iedereen! Dus heb je materialen over, breng ze langs! En wil je zélf iets maken, ook dan ben je van harte welkom. En kinderen zijn zeker welkom! Heb je vragen of wil je een afspraak maken? Bel/app: 06-13509600.”
Met dank aan de buren De buurt samenbrengen en inspireren is een doel van Huize Pluk, zo vertelt Mus, een van de tien huisgenoten. “Net als Pluk van de Petteflet waren we op zoek naar woonruimte, en dat is hier gelukt. Maar we willen ook dat dit een plek van creativiteit en ontmoeting wordt, waar bezoekers met een open blik naar de wereld en elkaar leren kijken. Al onze workshops, optredens, events en rondleidingen zijn daarop gericht. En ja, het pand ziet er aan de buitenkant niet superstrak uit, maar we werken hard en het gaat er van binnen echt leuk uitzien! We krijgen daarbij veel hulp van buren. Zo geven ze ons bijvoorbeeld elektra, water en de mogelijkheid om te douchen. Hartverwarmend! We willen de buurt daar graag voor bedanken.”
Samen dingen maken Ook creatieve buurtbewoners die zelf workshops en events willen organiseren ontvangt Huize Pluk met open armen. “We hebben zoveel verschillende ruimtes, alles kan hier”, vervolgt Mus enthousiast. “In onze stad zijn ruimtes schaars en kosten vaak veel geld. Dat is een grote drempel voor wie creatief bezig wil zijn of iets wil organiseren. Wij bieden graag een alternatief door spullen, ruimte, ideeën en talenten met elkaar en de buurt te delen. Zoals in de Tegenwerkplaats. Samen dingen maken, daar geloven we in. Daarom is iedereen hier welkom! Volg Huize Puk op instagram @pluk_utrecht voor aankondigingen. Via collectief.pluk@protonmail.com kun je ons bereiken. En aanbellen kan altijd!”
Achtergrond Waarom staan deze panden al tien jaar leeg? De eigenaar wil er 12 appartementen realiseren met op de begane grond winkelruimte en daaronder een parkeergarage. Hij heeft ook het achtergelegen pand Wagendwarsstraat 48 aangekocht om die te slopen voor een inrit naar de parkeergarage. Echter hebben eigenaar en gemeente een conflict gekregen over de geplande garage met uitrit. In 2020 stelde de rechter de gemeente in het gelijk om een vergunning te weigeren. Bemiddeling door wijkraad, naburige winkeliers, collega projectontwikkelaars, vrienden en bekenden heeft niks uitgehaald, de zaak zit muurvast. In de periode 2018-2019 is het conflict ook uitgebreid besproken in de gemeenteraad, zie de raadsbrief en antwoorden op schriftelijke vragen.
Bewoner Mus wil graag dat Huize Pluk een plek wordt voor de buurt – foto: Arnoud WolffTheatermaker Emy helpt wie wil knutselen in de Tegenwerkplaats – foto: Arnoud WolffNet als Emy en Mus nú, had Pluk in de jaren 70 woningnood.
Het Rietveld Schröderhuis is wereldberoemd. Kenners en liefhebbers van bijzondere architectuur komen uit alle windstreken naar Oost om de inventieve bouwwijze en filosofie van Gerrit Riteveld en Truus Schröder te bewonderen. Maar, hoe was het om te wonen en léven in dit inmiddels UNESCO monument? Jessica van Geel en Nathalie Dubois doken in de archieven, spraken met familieleden en lazen duizenden (!) brieven die met name Truus Schröder schreef. En ze maakten een vuistdik boek met meer dan 800 foto’s, waarvan de helft nog nooit openbaar te bekijken was. Dat biedt een fascinerend overzicht van wat zich in en rond het nu 100-jaar oude huis heeft afgespeeld. Deze biografie brengt een icoon tot leven.
Nathalie Dubois en Jessica van Geel (beide met beschermende sloffen) schreven een boek over het leven in het 100 jaar oude Rietveld Schröderhuis – foto: Arnoud Wolff
Ousmane Cissé verkoopt Straatnieuws en de St Maartenkrant op zijn vaste stek bij de Albert Heijn op de Nachtegaalstraat. Een bekend gezicht, want hij staat er al jaren, dagelijks, weer of geen weer. Voor de feestdagen heeft hij een speciale aanbieding: een zelf ontworpen kerstkaart vol symboliek uit zijn eigen (straat)leven. De opbrengst, €2,50 per kaart, is voor hem een kleine bonus in deze donkere, koude dagen.
Eigen inkomen Ousmane kwam in 2011 vanuit het voor hem onveilige Guinee (West-Afrika) naar ons land en verblijft afwisselend in opvangcentra en bij vrienden. “Ik ben illegaal, dan krijg je geen woning en mag je geen officieel werk doen. In de opvang zag ik jongens de hele dag wiet roken. Dat wilde ik niet. Het is belangrijk om bezig te zijn, anders word je gek. Ik vroeg: hoe komen jullie aan geld? Ze noemden Straatnieuws. Een krant valt namelijk onder de vrijheid van meningsuiting, daarom mag ik deze (bescheiden) inkomsten wél houden.”
Thuis in Oost “De eerste keer was heel spannend. Al die mensen, sommigen aardig, anderen nors, ik vond het moeilijk. Ik verkocht slechts één krant en wilde stoppen. De dag erna verkocht ik meer, gelukkig. Inmiddels heb ik goed contact met de buurt. Ik help ook graag, bijvoorbeeld met het overeind zetten van fietsen of het aangeven van een volle boodschappentas. Kinderen geven me vaak high five of een boks. Daardoor voel ik me thuis in Oost.”
Straatnieuws en St Maarten Straatnieuws is opgericht in 1994 en was de eerste daklozenkrant van Nederland, vol verhalen over het leven op straat. Toen de oplage in 2020 door een gebrek aan verkopers tot 2.000 daalde, ging de papieren krant ter ziele. De 35 verkopers verkopen nu een digitale versie à € 2,79 waarvan ze € 2,= mogen houden. Sinds bieden de verkopers ook de St Maartenkrant aan.
Straatnieuwsverkoper Ousmane maakt elk jaar een eigen kerstkaart – foto: Arnoud Wolff