Op een zijgevel in de Mgr. van de Weteringstraat 7 prijkt een fraaie schildering, gemaakt door Jos Peeters. Het onderwerp is minder fraai: een tragisch ongeluk met een luchtballon op 9 september 1893. Kapitein (ingenieur-aéronaute) Léon Mary had die vlucht een passagier aan boord: Dirk Dolman. Deze viel in de Weistraat (sinds 1929 Mgr. van de Weteringstraat) ter hoogte van de Kerkdwarsstraat uit de mand en overleed niet veel later aan zijn verwondingen. Initiatiefnemer van de schildering, en buurtgenoot, Niels Bokhove zocht uit wat er zich 130 jaar geleden op deze plek afspeelde.

Gevaarlijke sport
“Park Tivoli was eind 19de eeuw een populair festivalterrein rondom een concerthal, een verre voorloper van het Tivoli-Vredenburg. Het park lag in Oost, in de hoek Nachtegaalstraat – Kruisstraat, de buurt rondom de huidige Lidth de Jeudestraat. Op die dag in 1893 wilde ballonvaarder Léon Mary vanuit het park een vlucht maken. De ballonvaart was toen een spectaculaire attractie en trok doorgaans veel volk, zo ook die dag. Ballonnen in die pionierstijd waren gevuld met gas. Dus niet – zoals tegenwoordig – met lucht die verwarmd wordt door een brander, wat veel veiliger is. Opstijgen was destijds een spektakel op zich! Op het laatste moment legde de bijna 40-jarige Dirk Dolman, een hereboer uit Groenekan, met veel bravoure 50 gulden (omgerekend €725) neer en klom als passagier aan boord.”

Gevallen of gesprongen?
“De ballon – met de naam Koningin Wilhelmina – kwam met horten en stoten van de grond, vloog richting Maliebaan, om boven de Weistraat in de problemen te komen. Als gevolg kukelde passagier Dirk Dolman van zo’n 15 meter hoogte via een dak op de straat. Gevallen, omdat de mand plots bleef haken, of tegen een schoorsteen botste? Of gesprongen, in een ultieme poging nog aan de gevaarlijke vlucht te ontsnappen, zoals kapitein Léon Mary later tegenover de politie opperde? Wel is duidelijk dat de ballon zonder de ballast direct hoogte won en een half uur later veilig en wel landde in Driebergen, tot tevredenheid van de kapitein. De onfortuinlijke Dirk Dolman bezweek niet veel later aan zijn verwondingen in het oude Diaconessenhuis.”

Lopend vuurtje
“Ik heb oude kranten erop nageslagen en me verdiept in de ballonvaart in die tijd, om beter te begrijpen wat er die dag is gebeurd. Het ongeluk had diepe indruk gemaakt bij bewoners van de Weistraat en het verhaal ging als een lopend vuurtje door de stad. De Gooi en Eemlander heeft daarop nog een reporter gestuurd en een gedetailleerd relaas geschreven. Na veel speurwerk heb ik zelfs van zowel Léon Mary (zijn echte naam was Léon Antenne) als Dirk Dolman nazaten weten op te sporen, die via overleveringen binnen de familie het verhaal vagelijk kenden. Uiteindelijk heeft Jos Peeters, die al vele muurschilderingen op zijn naam heeft staan in onze stad, deze tragische geschiedenis aan de hand van mijn bevindingen, oude affiches, een enkele zwart-wit foto en vooral zijn (rijke) fantasie prachtig verbeeld.”

De tragedie werd in de buurt nog lange tijd bezongen in een straatliedje:

Dolleman wou een luchtreis maken
hij bleef aan een schoorsteen haken
’t mandje schommelde heen weer
en Dolleman viel in de Weistraat neer.