Het markante Maliebaanstation, nu Spoorwegmuseum, bestaat 150 jaar. Op de tentoonstelling ter viering van dit lustrum beleef je de opkomst en teloorgang van de illustere Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) en haar chique station aan de oostkant van de stad. Beiden zijn van groot belang geweest voor de ontwikkeling van Oost. Een goede reden om een kijkje te nemen!
Parijs, petten en oorlog
Uit het museumdepot zijn 160 stukken afgestoft zoals uniforms, petten, bouwtekeningen, maquettes en zelfs schilderijen. Tientallen unieke prenten en zwart-wit foto’s laten je zien wie er werkten en zelfs woonden op het station. Zoals de lampenist, seinwachter, ladingmeester en stationschef. Ook krijg je een inkijkje hoe het station is gebouwd en in de loop der tijd is aangepast aan haar nieuwe ‘levens’. Wist je dat hier na de oorlog het Bureau Van Verloren Goederen van de spoorwegen zat met meer dan 50.000 (nooit opgehaalde) petten en hoeden in de opslag? En dat het Maliebaanstation eind 19de eeuw een chique opstapplaats was voor internationale reizigers naar Parijs? En welke (duistere) rol speelde het station in de oorlog? Maak een reis terug in de tijd in het Spoorwegmuseum.
Maliebaanstation 150 jaar
Periode: 25 april – 1 november
Openingstijden zie Spoorwegmuseum
Toegang: gratis
NB De tentoonstelling is te zien in de publieke wachtruimtes van het oude stationsgebouw. Voor de daarachter gelegen museumruimte en de speeltuin moet je wél een regulier kaartje kopen.
Oosterspoorlijn
De Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij (HIJSM) opende op 10 juni 1874 op de Oosterspoorlijn Hilversum – Lunetten een station aan de landelijke oostkant van Utrecht, het Maliebaanstation. Aanvankelijk had HIJSM de Oosterspoorlijn gepland over de singel en dwars door het Zocherpark, maar dat ging na protesten van burgers en gemeenteraad niet door. Wel moesten voor de nieuwe locatie hoveniers en buitenhuizen plaats maken. In de beginjaren maakte ook concurrent Staatsspoorwegen gebruik van het Maliebaanstation o.a. als verbinding tussen haar zuidelijke en noordelijke netwerk. Het werd ook opstapplaats voor de trein naar Brussel en Parijs. Het Maliebaanstation kreeg internationale grandeur!
Teloorgang
Het Maliebaanstation werd al snel minder druk toen de HIJSM in 1885 een halte op de Biltstraat opende, waardoor reizigers makkelijk konden overstappen op de populaire paardentram van en naar Zeist / De Bilt. Ook de klandizie van de Staatsspoorwegen verdween na de fusie in 1890 met NRS (Nederlandsche Rhijnspoorweg), de latere NS. Deze nieuwe combinatie investeerde fors in het station aan de westkant van de stad, het latere Utrecht C.S. De genadeklap voor het passagiersvervoer kwam in 1907 met het opheffen van de paardentram die op het voorplein een grote halte en paardenstallen had.
Zwarte bladzijde
In de oorlog kreeg het station tijdelijk een militaire functie o.a. voor transport van Duitse verlofgangers. Zwarte bladzijde in de geschiedenis zijn de twee treinen waarmee in 1942 honderden Utrechtse Joden zijn gedeporteerd. In 1953 werd het station omgebouwd tot museum. Daarin kwam ook een afdeling ‘Beladen Trein’ over de oorlogsjaren van het Maliebaanstation.
