De opkomst bij de Europese verkiezingen in 2024 in Oost was met 72% hoger dan de stad (56%) en het land (47%). Kanttekening: niet iedereen stemt in zijn eigen wijk, en op het Utrecht Sciencepark maken ook medewerkers en studenten die buiten Oost wonen gebruik van de stembussen. Op de uitslagenpagina van de gemeente Utrecht kun je de uitslagen per stemlokaal bekijken. Hieronder de uitslagen van de laatste verkiezingen (gemeenteraad, landelijk en Europees).
Onze bezorger Guus Touker is weer op pad! In tien dagen tijd bezorgt hij 14 duizend kranten huis aan huis, een hele klus! Guus is altijd goedgemutst, dus doe hem de groeten mocht je hem tegen komen. Vandaag loopt hij in de Schildersbuurt met o.a. het Rietveld-Schröderhuis, een adres waar hij al sinds de jaren 70 drukwerk bezorgt. “Toen lag het huis nog aan het water omringd door struiken. Ik herinner me dat nog goed, want ik at er altijd mijn acht boterhammen voordat ik mijn bezorgronde ging lopen. Een rustig plekje. Even zwaaien naar mevrouw Schröder en daarna weer aan het werk.”
Online lezen
Ben je nieuwsgierig en wil je de Oostkrant nu al lezen, of woon je buiten Oost? Download of bekijk de pdf. Veel leesplezier!
Digitale Krant
Onze papieren krant verschijnt 4x per jaar. Maar er gebeurt zoveel in Oost, dat we tussendoor ook een digitale krant maken, twee keer per maand. Wil je die automatisch in je mailbox ontvangen? Meld je dan aan via www.oostkrant.com/digitaal of klik op de onderstaande aanmeldknop.
De vrolijke en vooral kleurige figuren paraderen niet langer over de zijgevel in de Mulderstraat. De opvallende, energieke creatie van Philip Lindeman, een ode aan 50 jaar winkelparadijs Hoog Catharijne, is na twee maanden met hogedrukreiniger weer gewist. Opdrachtgever The Groundbreakers had namelijk geen vergunning geregeld, wat in een beschermd stadsgezicht (in dit geval: Buiten-Wittevrouwen) wél verplicht is. Daarom heeft de opdrachtgever de parade met stoom en kokend water af moeten laten marcheren. Gelukkig hebben we de foto’s én het onderstaande interview nog …
Optimistische energie
Philip is opgeleid tot grafisch vormgever en illustrator, woont in Utrecht en maakt vooral illustraties voor tijdschriften en kranten. Maar muurkunst is hem niet vreemd. “Ik ging al vroeg met spuitbussen op pad om graffiti te maken. In mijn illustratiewerk voor Nederlandse en buitenlandse media gebruik ik nog steeds die krachtige vormen, kleuren en optimistische energie die graffiti eigen is. De opdracht kreeg ik via Ground Breakers, een reclamebureau dat werkt voor het jubilerende winkelcentrum Hoog Catharijne. Het was een vrije opdracht. Ik verwerkte er typische winkelproducten in, zoals een bril, hamburger, sneaker, boeken en parfum. Maar ik wilde vooral een vrolijke, feestelijke parade maken, wat ook de (werk)titel werd.”
Veel reacties uit de buurt
Door de grootte en de opvallende kleuren trok het project al tijdens de uitvoering veel bekijks, wat niet gek is zo dichtbij de drukke winkelstraat. “Ik kreeg veel reacties terwijl ik op de hoogwerker aan het werk was. Voorbijgangers maakten foto’s en gaven duimpjes, de hele dag door. Veel lachende kinderen ook, die beneden stonden te gissen welke figuren ik daar hoog boven hun hoofden aan het schilderen was. Enkele buurtbewoners vonden het wel jammer dat de oorspronkelijke bakstenen muur uit beeld is, ook die lieten dat merken. Soms was er verwarring, omdat de uiteindelijke schildering afweek van de eerste schets op de muur. Maar dat is mijn werkwijze: ik zet eerst willekeurige lijnen en vormen over de muur, even doodlen noem ik dat. Dat geeft me dan later houvast als ik het echte ontwerp vanaf een papier in het groot moet overzetten op de muur. Ik sta namelijk zo’n beetje met m’n neus op de muur, door het doodle grid weet ik waar ik ben en kan ik doorpakken. Met het eindresultaat was ik zeer tevreden.”
Meer info over Philip Lindeman: www.philiplindeman.com
Lachende gezichten in de keuken van buurthuis Sterrenzicht! Vandaag is de eerste keer dat een groep studenten verse soep maakt voor oudere bewoners van Sterrenwijk. Het initiatief heet Oma’s Soep dat al sinds 2017 en inmiddels in 15 steden eenzaamheid onder ouderen wil tegengaan door jong en oud samen te brengen. En wat is gezelliger dan samen koken en eten? De ingrediënten halen de jonge vrijwilligers op bij supermarkten in de buurt. Zo komt er elke week een verrassende soepmaaltijd op tafel.
Kook mee!
In Sterrenzicht kun je vanaf nu dus elke woensdag vanaf 12:00 aanschuiven, gratis. Wie mee wil helpen koken (vooral groenten snijden) is ook van harte welkom, check daarvoor de aanmeldpagina van Oma’s Soep Utrecht.
Rene Rogier is de wijkagent in de buurten Oudwijk en Buiten Wittevrouwen, en neemt deze maanden ook waar voor Schildersbuurt, Wilhelminapark en Watervogelbuurt. Om te horen wat er speelt houdt hij geregeld spreekuur in Podium Oost of Restaurant Ostade, dat laatste op uitnodiging van buurtconciërge Sterre. Wat komt daar zoal ter tafel?
Drukkere stad
“We merken dat het drukker wordt in de stad. Er is een tekort aan woningen en opvang, dus zien we meer zwervers en alcoholisten op straat, ook in Oost. We zien ook een verband met het stijgend aantal winkeldiefstallen (vooral alcohol) en autoinbraken (vooral navigatiesystemen). Als bewoners een melding maken, gaan we even kijken. Het wordt wel steeds lastiger om passende opvang te vinden, de meeste locaties zitten propvol. Soms volstaat wegsturen of bekeuren. Wel opgemerkt dat Utrecht geen bedelverbod heeft in tegenstelling tot Amsterdam. Maar, niemand mag op straat opdringerig gedrag vertonen, dat kun je als bewoner direct bij de politie melden.”
Oost is alert
In Oost is het aantal woninginbraken en overvallen zeer laag. Bewoners in deze wijk zijn zeer alert, ze melden snel en dat helpt enorm. Waar we wél veel tijd mee kwijt zijn: burenruzies. Het valt me op dat buren minder met elkaar praten, irritaties borrelen sneller op. Ik zou graag zien dat buren meer contact met elkaar zoeken. Als beide partijen wat water bij de wijn doen, zijn veel problemen op te lossen. Al dat getreiter lost niks op. Is ook jammer, want burenruzies hebben grote impact op de sfeer in de straat. Het is daarom de moeite waard om daar als buurt in te investeren.”
Camerabeelden
“Veel vragen krijgen we over het delen van camerabeelden, bijvoorbeeld uit deurbellen en gevelcamera’s. Die beelden ontvangen we graag! Het makkelijkste is om 0900-8844 te bellen. Zeg dat er beelden zijn en wat er opstaat. Dan delen we een nummer of mailadres om beelden te delen. Of ik kom bij je thuis de beelden bekijken, bijvoorbeeld als de bestanden te groot zijn of als het lastig is om beelden uit het systeem te halen. Beelden kunnen we vaak ook gebruiken om misdaden die later gepleegd worden op te lossen. We weten dan patronen in gedrag of profielen van mogelijke daders.”
Of Sint écht bestaat? In de Frederik Hendrikstraat zeker! Al 50 jaar bezoekt hij met zijn Piet de FH, zoals de straat in de volksmond heet. Sint komt er graag, want hij vaart er met de boot via het water van de Zilveren Schaats naar toe. Om dit gouden jubileum te vieren heeft de straat een lustrumboek gemaakt ’50 Jaar Sint in de FH’, dat wethouder Eva Oosters – omringd door tientallen nieuwsgierige hulppietjes – aan de Sint mocht overhandigen. De oude baas bladerde met een grote glimlach door de oude foto’s en anekdotes.
Huiskamer vol
Bewoner Jan Bodde geldt als de langst dienende, hij vervult de rol van goedheiligman al sinds hij in de straat kwam wonen, een halve eeuw geleden. “Ik was Sinterklaas op de school waar ik les gaf. Na afloop reed ik met pak én pieten (leerlingen) naar huis om bij de buren kinderen toe te spreken. Het begon dus klein, maar al snel zat de huiskamer vol ‘gelovigen’ uit de héle straat. Nog altijd arriveren we in een roeiboot die is versierd met vlaggetjes. Heel eenvoudig, maar voor de kinderen magisch. Het ‘Zie ginds komt de stoomboot’ galmt dan over het water, prachtig! Overigens niet geheel ongevaarlijk, zo’n aankomst, want ooit zakte Sint dwars door een (brakke) steiger. Niet de entree die je wenst voor een grote groep luidkeels zingende kinderen …”
Ontmaskering?
In de jaren 80 gaf Jan de staf tijdelijk over aan Jan van Beckum om ontmaskering door zijn eigen kinderen te voorkomen. David Jan Bal was toen Piet. Ook dat waren hoogst vermakelijke bijeenkomsten, de drie Jannen vormden destijds de cabaretgroep Moustache en waren op elkaar ingespeeld. “In het grote boek staat alles over de kinderen, maar als bewoner ken ik natuurlijk alle ins en outs van de straat. Daar speelden we – zonder dat de kinderen dat merkten – ‘subtiel’ op in.”
Sinterklaas is teamwork
Overbuurman Moshé Lewkowitz (1952 -2023) was 44 jaar lang de vaste muzikale begeleider, meestal op piano. Drie maanden na zijn laatste optreden in 2022 overleed hij, een groot gemis voor de straat én Sinterklaas. “Met Moshé konden we lezen en schrijven. Aan één woord hadden we genoeg om weer een lied in te zetten. We hebben wat afgezongen al die jaren! Ja, Sinterklaas is teamwork, met vaste Piet Daan Lazonder, de muzikant van dienst, het organiserend straatcomité en onze zogenoemde gastouders Fik & Spier op nr 72, waar we tussendoor even pauze houden en aan het eind kunnen omkleden. Dat maakt het ‘vak’ ook zo leuk.”
Malle Pietje
“Maar het allerleukste zijn natuurlijk de kinderen, die ademloos luisteren en zich al 50 jaar afvragen hoe hun mooie tekening via hun schoentje in het grote boek terecht is gekomen. En hoe Sint weet dat ze hun zwemdiploma hebben gehaald. Andersom moet ik ook bij de tijd blijven en het Sinterklaasjournaal volgen. Niet weten wie Malle Pietje is, dat is wel een beetje … mal. Ik ben bijna 80, de jaren gaan tellen. Maar richting december gaat het kriebelen en trek ik met veel plezier m’n pak aan. Ik hoop nog lang de rol van kindervriend in deze straat te mogen spelen.”
In de stoep voor de woning Frans Halsstraat 44 zijn door de Duitse kunstenaar Gunter Demnig drie struikelstenen gevoegd bij de drie die al eerder waren geplaatst voor het gezin Max, Ester en Bernard Rechter. Deze zes stenen herinneren ons voortaan aan de Joodse familie Rechter die hier in de oorlog woonde. In 1943 moesten Max, Ester en hun zoon Bernard Rechter onderduiken. Niet veel later werden ze verraden, afgevoerd en in Auschwitz vermoord, evenals de bij hen ondergedoken ouders en oom. Hun namen staan ook op het Joods Monument bij het Maliebaanstation (Spoorwegmuseum), in 2015 opgericht ter herinnering aan de deportatie van meer dan 1.200 Utrechtse Joden.
Verraden en vermoord
Het van oorsprong Poolse gezin kreeg in mei 1943 via tussenpersonen (en tegen hoge bemiddelingskosten) een onderduikadres bij de familie Spee (echtpaar met één zoon) op de Gildstraat 79 in Wittevrouwen. Een paar weken later al stonden de beruchte jodenjagers Jan Smorenburg en Gijsbert van Cleef op de stoep. De onderduikers waren vermoedelijk verraden door hun eerder zo ‘hulpvaardige’ tussenpersonen.
Het gezin en vader des huizes Peter Spee werden afgevoerd naar politiebureau Paardenveld. Via Westerbork werd het gezin op 16 november met de trein naar Auschwitz vervoerd en direct bij aankomst vergast. Max, Ester en Bernard waren toen respectievelijk 45, 43 en 16 jaar oud. Ook Peter Spee werd gedeporteerd en bezweek begin 1945 in Dachau, nog geen 46 jaar oud.
Historicus Maarten van Rossem vertelt het hele verhaal op RTVU.
Getuigenverklaring
Willem Spee, een kleinzoon van Peter Spee, is de initiatiefnemer van deze zes struikelstenen. In zijn toespraak citeerde hij uit het verhoor door de Politieke Recherche in 1946, waarin zijn oma (voluit: Maria Cornelia van Terheyden) als volgt getuigde:
“Ongeveer drie dagen voor Pinksteren 1943, de juiste datum herinner ik me niet meer, maar het was reeds laat op de avond, meende ik dat er gebeld werd aan de huisdeur. Ik sliep weer in, maar na enige tijd werd ik plotseling wakker, doordat er enige mannen voor mijn bed stonden. Op mijn vraag wat dit moest beduiden, zeiden zei: “Stil maar, moedertje, wij kwamen maar eens even kijken”. De mannen in burger gekleed liepen daarop regelrecht de kamer binnen waar de joden sliepen. Het zal ongeveer twee uur in de nacht zijn geweest, maar het juiste uur kan ik mij niet meer herinneren. Ik hoorde dat mijn man een van de rechercheurs – wat dit bleken later te zijn – met de naam Smorenburg aansprak. Ik zou die man en ook de bij hem zijnde rechercheurs, direct herkennen. (Ik, verbalisant, toon de getuige de foto van J. Smorenburg, en de foto’s van de andere rechercheurs die in die tijd de joden arresteerden, waarop zij verklaarde: “Ik herken de foto van Smorenburg en Van Kleef als de rechercheurs die bij ons de joden gearresteerd hebben”). Nadat de rechercheurs alle eigendommen van de joden bij elkaar gezocht hadden, waartoe Smorenburg zelfs op de vliering klom, hebben zij de joden met het kind en mijn man gearresteerd en overgebracht naar het Hoofdbureau van Politie te Utrecht.”
Over het project Struikelstenen
Stolpersteine (stolpern betekent struikelen) is een initiatief van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. De vierkante betonnen keien hebben een messing bovenplaat met daarin een tekst gegraveerd, doorgaans de naam, geboortedatum en de plaats en datum van overlijden van slachtoffers van het naziregime. De stenen worden geplaatst in de stoep bij huizen waaruit zij zijn verdreven of vermoord. Verspreid over Europa vormen de stenen tezamen één groot monument. ‘Je valt niet over de stenen, maar struikelt met je hoofd en hart over de (zwarte) geschiedenis’.
Woensdag 22 november kun je stemmen voor de Tweede Kamer. In Oost zijn 22 stemlokalen, geopend tussen 7:30 en 21:00 uur. Op je stemkaart staat de dichtstbijzijnde, maar je mag in elk lokaal in Utrecht je stem uitbrengen. Bekijk de locaties in Oost op deze kaart:
In de film Strijdbaar volgt buurtgenoot en filmmaker Floris Meinardi twee bevlogen actievoerders die al een halve eeuw (!) strijden tegen de sloop van Amelisweerd: Jos Kloppenburg en Jan Korff de Gidts. Aan de hand van interviews en historische (soms schokkende) beelden krijg je als kijker inzicht in de strijd die al in de jaren 70 begon.
Waar een wil is , is geen weg
Via crowdfunding, waaraan veel bewoners uit Oost hebben bijgedragen, scharrelde Floris het geld bijeen voor de film, die als ondertitel kreeg Waar een wil is, is geen weg. Aan de hand van interviews en historische (soms schokkende) beelden krijg je als kijker inzicht in de strijd om Amelisweerd die al in de jaren 70 begon. Centraal in de film staat de vraag: wie zijn Jos en Jan, die zich al zo lang met sterke wil vastbijten in complexe dossiers en juridische procedures, protestacties organiseren en na al die jaren van strijd nog altijd geloven in een goede afloop voor het landgoed.
Bekijk de trailer.
Heb je de laatste Oosterlicht talkshow met als thema ‘Dubbelleven in Oost’ niet kunnen bijwonen? Beluister ‘m dan terug als podcast op spotify. Presentator Karin van den Boogaert en vaste sidekick Arnoud Wolff gingen in gesprek met drie tafelgasten uit Oost: politicus Jantine Zwinkels, regisseur Tom Rijpert en buurtconciërge Sterre Hijlkema. Drie buurtgenoten met een (onbekend) dubbelleven, en daar horen we graag meer over!
Podcast van de Oostkrant
De Oostkrant staat vol opmerkelijke verhalen uit de wijk. Maar de ruimte in de papieren uitgave is beperkt. Dat is jammer, want Oost heeft zoveel te vertellen! En soms willen we buurtgenoten gewoon wat langer aan het woord laten. Daarom introduceren we de Podcast van de Oostkrant, ook te beluisteren via onze Spotify-playlist. Of ga naar onze podcastpagina: www.oostkrant.com/podcast
Over Oosterlicht
Oosterlicht is de maandelijkse talkshow in Podium Oost. Presentator Karin van den Boogaert en vaste sidekick Arnoud Wolff van de Oostkrant bespreken aan tafel het buurtnieuws met drie gasten uit Oost. Scherp op de inhoud, maar in de gemoedelijke sfeer die ons ‘dorp’ zo eigen is. De talkshow start om 16:00 uur, zaal is open vanaf 15:30 uur. Toegang is gratis, maar kom op tijd, vol is vol. De talkshow kun je later als podcast terugluisteren.
