In de nieuwe podcastserie ‘Oost aan het woord’ gaat presentator Karin van den Boogaert samen met sidekick (en hoofdredacteur van de Oostkrant) Arnoud Wolff in gesprek met bewoners en ondernemers uit Oost. Voor deze aflevering zijn ze op bezoek bij Liber en Mus, bewoners van Huize Pluk, het kraakpand op de Burgemeester Reigerstraat. In een openhartig gesprek vertellen Liber en Mus waarom ze hier hun intrek hebben genomen, hoe ze met acht jonge huisgenoten een woongroep vormen, wat hun idealen zijn en vooral hoe ze willen samenwerken met de buurt. Een podcast met tegengeluid!
De heerlijke lucht van versgebakken brood walmt je tegemoet als je het voormalige Pieter Baancentrum binnenstapt. Het oude pand aan de Gansstraat zal pas over een paar jaar ingrijpend verbouwd worden tot een mix van wonen, horeca en cultuur, maar Kay Krijnen van de biologisch bakkerij Lavett heeft zijn ovens al neergezet. Dit is een warme en vooral wakkere bakker!
Ambachtelijk desembrood De hoek Gansstraat en Oosterspoorbaan werd in de volksmond Het Luie End genoemd: in de gevangenis zitte ze, aan de overkant (Begraafplaats Soestbergen) lègge ze. Maar in de lege panden van het voormalige Pieter Baancentrum brengen nu tientallen ondernemers leven in de brouwerij in wat nu Het Wakkere End heet. “We zitten hier in de voormalige bedrijfskeuken, de oude koelcellen konden we hergebruiken”, vertelt Kay enthousiast. “We moesten vrij plots onze oude locatie op de Eendrachtlaan verlaten, dat was een lastige periode. Daarom ben ik blij dat we hier kunnen doorstarten. Ons concept is onveranderd: ambachtelijk desembrood, gemaakt met duurzame ingrediënten en graan van lokale natuurakkers. Wél hebben we hier meer ruimte om bijvoorbeeld meer broodvarianten en patisserie te maken.”
Doorpakken Lavett is de voormalige bakkerij van Restaurant Broei aan de Oosterkade, waar Kay enige tijd heeft gewerkt. “Ik kon de bakkerij overnemen en ben meer lokale winkels en horeca gaan beleveren, zoals Kaffeetarie en restaurant Feu van horecaondernemer Jeffrey de Vries. Samen hebben we plannen om nog vóór de zomer in de westvleugel van deze oude, monumentale gevangenis (uit 1895) door te pakken met een mix van bakkerij, bakkerswinkel, koffiebar en restaurant. We willen er een gezellige, groene plek voor de buurt maken, waar je straks – lekker in het zonnetje – kunt genieten van vers brood, koffie en culinaire gerechten. Oost is dan van harte welkom!”
Bakker Kay Krijnen van Lavett aan het werk – foto: Arnoud WolffVroeger Het Luie End, nu Het Wakkere End – foto: Arnoud Wolff
Feest in de winkel van Langerak IJzerwaren! Alle acties voor het goede doel Villa Joep brachten bij elkaar in totaal ruim zes duizend euro op, fors meer dan vorig jaar! Met grote dank aan alle buurtgenoten die het treintje sponsorden, geld doneerden via de QR-code, de fooienpot spekten en – nieuw dit jaar – de écht Utregse hoodie kochten.
Geen strijkstok Irene Crone, vrijwilliger bij Villa Joep, nam de cheque in ontvangst. Ze is verheugd met de donatie van Team Langerak. Ze wil benadrukken dat het hele bedrag 100% ten goede komt aan onderzoek naar neuroblastoom, een zeldzame en zeer agressieve vorm van kinderkanker. “Onze stichting heeft geen betaalde krachten of dure reclamecampagnes. Geen strijkstok dus. Daarom zijn we zo blij met particuliere inzamelacties als deze. Veel dank aan de medewerkers en klanten van de winkel!”
Utregse hoodie Nieuw dit jaar was de hoodie en shirt met de opdruk ‘Praot Utregs met me’, waarvan de opbrengst (na inkoopkosten) ook ten goede kwam aan Villa Joep. Dit was een spontaan initiatief in samenwerking met Jordy Bakker van textiedrukkerij Utrecht Promotions in Oudwijk. In december rijmde vaste klant Kristel van Heemert zelfs een prachtige ode aan zowel de hoodie als Villa Joep in haar Sinterklaasgedicht in Utregse taol, dat door de ambassadeur Utregse vollekstaol Koos Marsman vervolgens ‘plat’ werd voorgedragen. Zie video. Er zijn overigens nog een paar hoodies en shirts (beperkte oplage) te koop, de donatie aan Villa Joep kan dus nog oplopen!
Over Villa Joep Naamgever van stichting Villa Joep is Joep Steijn. Hij overleed in 2003 op 4-jarig leeftijd aan de ziekte. De olifant, het logo, was zijn lievelingsknuffel. Per jaar krijgen zo’n 25 tot 30 jonge kinderen de diagnose. De overlevingskans is slechts 30%. De ziekte tast het zenuwstelsel aan en ontwikkelt zich razendsnel. De stichting ondersteunt wetenschappelijk onderzoek naar deze akelige ziekte, veelal in samenwerking met het Prinses Máxima Centrum op het Utrecht Science Park.
Irene Crone (links) en Team Langerak tonen de cheque voor het goede doel Villa Joep – foto: Arnoud WolffHet treintje trekt dagelijks veel bekijks – Foto: Arnoud WolffWinnaar van het Utregse gedichie Kristel van Heemert – foto: Arnoud WolffOndernemers en bewoners kunnen een wagon sponsoren. De Oostkrant rijdt mee, bovenop het nieuws!
Na bijna een halve eeuw bomen te hebben ‘gefluisterd’, gaat de Utrechtse bomenburgemeester Frank van den Brink met pensioen. Als afscheidscadeau mocht hij een Zelkova serrata planten in zijn geliefde Wilhelminapark. Frank, officieel boomtechnisch adviseur, is een bekende in Oost. Zo zette hij zich jarenlang in om de doodzieke Bruine beuk (in de volksmond: Rode beuk) bij het Rosarium in leven te houden. “Door bomen goed te verzorgen en te monitoren, kunnen we in de stad onnodige kap voorkomen.”
Bomen van levensbelang Frank kreeg de eretitel ‘bomenburgemeester’ bij zijn 25-jarig jubileum van toenmalig wethouder Jan van Zanen. Een blijk van waardering voor zijn toewijding aan de ongeveer 160.000 bomen die Utrecht rijk is. “De stad is het belang van bomen steeds meer gaan inzien,” vertelt Frank. “Ze zorgen voor zuurstof, vangen fijnstof af, geven schaduw en zijn een thuis voor vogels. Maar bovenal dragen ze bij aan het buurtgevoel. Bewoners zijn gehecht aan hun oude bomen, zoals we zagen bij de Bruine beuk.”
Samenwerking met bewoners Dat hij een ‘eigen’ boom in het Wilhelminapark mag planten, is geen toeval. “We werken al lang samen met de bewoners en parkliefhebbers. Zo kon de gemeente in de jaren 80 dankzij donaties betere bomen aanschaffen. Tegenwoordig helpt Stichting Wilhelminapark (opgericht in 1992) met extra geld zodat we meer volwassen bomen kunnen planten in plaats van de standaard jonge, iele boompjes. Dat draagt sneller bij aan een mooi parkbeeld. Door goede samenwerking met de bewoners kunnen we de twee honderd oude reuzen in het park, sommige meer dan 125 jaar oud, extra aandacht geven.”
Wees zuinig op bomen! Na zijn laatste – volgens de aanwezige collega’s ook zijn eerste – grondverzet kijkt Frank tevreden naar zijn Zelkova serrata. Heeft hij nog een wijze raad? “Kijk, deze boom krijgt op deze plek alle ruimte en verzorging om uit te groeien tot een monument. Maar in onze snel groeiende stad is amper plek voor nieuwe bomen. En de bestaande staan onder druk. Daarom moeten we zuinig zijn op onze bomen. Vroeger was het devies bij twijfel over de veiligheid: direct kappen. Nu kijken we met geavanceerde apparatuur en veel kennis en ervaring hoe we de gezondheid en veiligheid van bomen kunnen verbeteren. Het is een razend boeiend vak geworden! En als ik om me heen kijk zie ik betrokken en goed opgeleide collega’s. Wat dat betreft blijven de bomen in goede handen.”
Bomenburgemeester Frank van den Brink zwaait af in bijzijn van zijn collega’s en leden van Stichting Wilhelminapark met het planten van een ‘eigen’ boom – foto: Arnoud WolffHet naambordje bij de boom met in het spiegelbeeld Frank van den Brink – foto: Jeroen van Gaalen
In Japan is bloemschikken een verfijnde kunstvorm die bekend staat als ikebana, ‘levende bloemen’ in het Japans. Greet Snoodijk is al jarenlang een toegewijde beoefenaar van deze kunst. Ze heeft zelfs de tweede graad behaald in de Sogetsu Branch, een officiële Japanse rang. Nu ze met pensioen is en meer tijd heeft, wil ze haar kennis en vaardigheden graag delen via workshops, lessen en demonstraties.
Compositie vol levenskracht Greet heeft een atelier in haar huis aan de Willem de Zwijgerstraat. Haar liefde voor bloemen begon al op jonge leeftijd. “Als tiener werkte ik elke zaterdag bij een bloemist, waar ik kleine vaasjes met bloemen mocht schikken. Geweldig vond ik dat!” Later volgde ze een ikebana-cursus en sindsdien is het een fijne hobby geworden. “Ikebana is een oefening in aandacht”, legt ze uit. “Rust, ruimte, ritme, diepte en eenvoud staan centraal – typisch Japanse waarden. Het vergt jarenlange ervaring om bloemen en bladeren te schikken tot een uitgebalanceerde compositie vol levenskracht. In het Japans betekent ikebana dan ook: geef bloemen een tweede leven.”
Het begint met filosofie en wijsheid Ikebana heeft een rijke geschiedenis die 1500 jaar teruggaat. In Japanse tempels offerden mensen rijst aan Boeddha, vaak met een vers geplukte bloem. Om de bloemen langer mooi te houden, plaatsten ze het offer in een schaal met water. Het zo mooi mogelijk opmaken van schaal en bloemen groeide geleidelijk uit tot een zeer verfijnde kunstvorm, die in Japan nog altijd door alle rangen en standen wordt beoefend. “Elke compositie begint met een filosofische gedachte of een eeuwenoude wijsheid. Bij ikebana gaat het vooral om aandachtig kijken en aanvoelen hoe je bloemen, bladeren en takken kan schikken om het ‘offer’ maximale levenskracht te geven.”
Maak kennis Op zaterdag 22 februari zijn er twee workshops ter kennismaking: 10:00 – 12:30 uur en 13:30 – 16:00 uur. De eerstvolgende cursus voor beginners (zes woensdagmiddagen van 13:30 tot 16:00 uur) start woensdag 5 maart. Meer info: https://ikebana-art.nl/ of mail.
In het monumentale pand aan de Oostbroekselaan van De Buitenkamer kun je in de hele maand februari workshops volgen waarin de (blauwe) kleur indigo centraal staat. Bijvoorbeeld: hoe maak je indigo uit natuurlijke materialen met de eeuwenoude Japanse Shibori techniek? En hoe fleur je (oude) stoffen en kleding op met de eveneens Japanse Sashiko techniek? Daarnaast is er een workshop ‘Jouw Blue Zone’ waarin je de geheimen ontrafelt van de unieke regio’s in de wereld waar mensen opvallend lang vitaal blijven en heel oud worden, de zogenaamde blue zones. Hoe kun je je eigen leven ‘blauw’ kleuren?
Elke workshop wordt meerdere keren in de betreffende week gegeven, sommige in de ochtend, andere in de middag. Je kunt dus een voor jou geschikte datum en dagdeel kiezen. Kosten: €15 per workshop (maximaal tien deelnemers). Neem je eigen stof en/of kleding mee om te bewerken. Klik hier voor meer info en aanmelden.
Indigo Verven & Shibori/Tie-dye Data: 3, 4, 5 of 6 februari Wol en stof indigo verven op traditionele Japanse wijze.
Sashiko & Visible Mending Data: 10, 11, 12 of 13 februari Kleding herstellen met indigo garens en spijkerstof.
Monoprint & Stempelen Data: 17, 18, 19 of 20 februari Kleding stempelen en zeefdrukken met natuurlijke materialen.
Jouw Blue Zone Data: 06, 14 of 19 februari Leer de geheimen van een lang en duurzaam leven.
Over De Buitenkamer ‘Uit je hoofd, in je hart en met je handen’ is de missie van Annette van Herk en Sandra Muijs, initiatiefnemers van De Buitenkamer. In het monumentale pand van de vroegere Veeartsenij opleiding aan de Oostbroekselaan, een eeuwenoude dijkweg, organiseren ze het hele jaar door workshops. Je leert er werken met natuurlijke materialen en ingrediënten uit de nabijgelegen moestuin. De Buitenkamer is daardoor een plek voor wie wil loskomen van computer, telefoon en dagelijkse hectiek. Minder bovenkamer, meer buitenkamer. In dit goed verscholen, groene buitengebied van Oost gaat dat (bijna) vanzelf. Meer info:www.debuitenkamer-utrecht.nl
Kleding herstellen met de traditionele Japanse sashiko-techniek
Als je aan Oost denkt, welk woord komt dan bij je op? Op een koude maar sfeervolle winteravond kregen deelnemers aan de Lichtjestocht deze vraag voorgeschoteld, een idee van de wijkcoöperatie Oost Voor Elkaar. En dat gaf hele spontane, hartverwarmende ingevingen! Brigida, van het gelijknamige kaartenwinkeltje op de Jan van Scorelstraat, maakte vervolgens van de woorden een gedicht met de titel ‘Verbondenheid in Oost’. “Ons idee is dat het hier niet bij blijft. We willen graag dat het gedicht verder groeit met nieuwe woorden en gedachten die bewoners in Oost verbindt. Wie daarvoor ideeën heeft kan ons mailen.”
VERBONDENHEID IN OOST
We noemen het ons dorp in de stad Niet ver van West vandaan De Dom kijkt ons aan Ziet heel de wereld in de Campus studeren Mag ik blijven, een heel leven lang in Oost Waar vind je dat?
Veel Parken zijn hier, Groen in alle hoeken Van Kromme Rijn tot Willa! In ‘t Wilhelminapark Hondenplezier, Rhijnauwen om de hoek Sport en spel bij Kampong en scouting, ‘hup Utereg!’ En zwemmen waar het maar kan Hoe vind je dat?
Het kan, gezellig bij elkaar binnenlopen Daar waar borrels en kaneelknopen zijn Je kunt veilig over straat in gastvrije buurten Vreedzaam en noaberschap, da’s ook Oost Die saamhorigheid zorgt voor sfeer Wanneer vind je dat?
Het is fijn wonen in Oost Filosofisch, de geschiedenis nabij Monumentaal, van Abstede, kerk tot singel Veel scholen en verhalen die we delen Blijven leren kan hier overal Hoe goed is dat!
Stijlvol, duur en een tikkeltje elitair Maar ook gemoedelijk en zeker divers Rijk aan liefde, ’t is altijd heerlijk thuiskomen Noem het verbondenheid, men is hier betrokken In Oost maak en blijf je vrienden Waar vind je dat?
Sjiek!
Tijdens de Lichtjestocht 2024 mochten deelnemers hun favoriete ‘Oost-woord’ noteren, een idee van Marijke, Brigida en Anja (vlnr).
Zondag 26 januari was er om 12.00 uur een korte herdenking bij het Utrechtse Namenmonument bij het Spoorwegmuseum in verband met Holocaust Memorial Day een dag later. In andere Nederlandse steden is zo’n herdenking inmiddels traditie, in Utrecht een primeur. Het Utrechtse initiatief kwam vanuit een groep betrokken bewoners waaronder Jim Terlingen, onderzoeker en schrijver van het boek over de Joodse Raad in Utrecht en Doete Regts die een inleidende toespraak hield. Daarna konden aanwezigen een steentje of bloemetje leggen bij het monument.
Over Holocaust Memorial Day Holocaust Memorial Day is op 1 november 2005 ingesteld door de Verenigde Naties (resolutie nr 60/7). Op deze dag, 27 januari, worden wereldwijd de slachtoffers van de holocaust herdacht. De resolutie spoort landen aan om educatieve programma’s voor jongeren te ontwikkelen zodat de holocaust niet wordt vergeten en genocide in de toekomst voorkomen wordt. Waarom koos men de datum 27 januari? Op 27 januari 1945 werd concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz door de geallieerden bevrijd. Het kampencomplex bij Auschwitz was de grootste in zijn soort. De nazi’s vermoordden alleen in dit kamp al tijdens de Tweede Wereldoorlog meer dan een miljoen joden, roma en sinti.
Het Utrechtse Namenmonument op het plein voor het Spoorwegmuseum, het oude Maliebaanstation. Op de gedenkmuur staan de namen van ruim 1.200 Utrechtse Joodse slachtoffers van het nazi-regiem, het merendeel gedeporteerd vanaf dit station. Voor de muur staat een bronzen sjofar (ramshoorn, symbool van de hoop) gedragen door tien joodse mannen (de minjan), gemaakt door beeldhouwer Amiran Djanashvili.
Stichting Wilhelminapark heeft – met instemming van de gemeente – recentelijk de bodem van de grote speelweide laten testen. Dit onderzoek richt zich op bodemverdichting, het inklinken van de grond als gevolg van grote evenementen, een onderwerp dat centraal stond in de rechtszaak in 2022. Die rechtszaak leidde tot het aflasten van het Bierfestival en andere evenementen. Nu de gemeente nieuwe regels heeft opgesteld (zie: Locatieprofiel Wilhelminapark), zijn evenementen tot 7.500 bezoekers weer toegestaan. De stichting vreest voor verdere bodemverdichting en de gevolgen daarvan voor de meer dan honderd jaar oude bomen rondom het veld. Ze wil daarom graag weten: heeft de bodem zich sinds 2022 hersteld? Resultaten van het onderzoek worden in de loop van februari verwacht.
Wat is de draagkracht van het park? In een nieuwsbrief aan donateurs geeft de stichting toelichting: “We willen duidelijkheid krijgen over de draagkracht van het park bij belasting door evenementen. Na een periode van tweeënhalf jaar zonder grote evenementen willen we weten of de bodem zich heeft hersteld en, zo ja, in welke mate. We maken ons zorgen over de mogelijke schade die zwaar materieel en grote bezoekersaantallen kunnen veroorzaken. Bodemverdichting vormt een ernstige bedreiging voor het bodemleven, de waterhuishouding en de gezondheid van bomen en planten in het park. Dit is extra zorgwekkend gezien de status van het park als rijksmonument. Actuele informatie over de staat van de bodem is essentieel voor ons werk. We blijven daarom vergunningaanvragen voor evenementen nauwgezet volgen en, waar nodig, aanvechten om ons park te beschermen.”
Onderzoeker test de veerkracht van de bodem – foto: Hanny SliepenRegenwater dat nauwelijks meer de grond insijpelt duidt op bodemverdichtingOorzaak van bodemverdichting: inzet van zwaar materieel (vrachtwagens, podia en tenten) tijdens grote evenementen op de speelweide
De oorspronkelijke raamschildering Schröder & Rietveld Architect is in ere hersteld! Achterkleindochter en kunstenaar Leone Schröder bracht de oude reclame met strakke hand aan op het raam van wat vroeger de werkkamer was van Truus Schröder en Gerrit Rietveld. De directe aanleiding voor dit eerbetoon was een oude foto uit 1925 die Natalie Dubois en Jessica van Geel ontdekten tijdens hun archiefonderzoek voor de (vuistdikke) biografie van het beroemde en inmiddels honderd jaar oude huis aan de Prins Hendriklaan.
Erkenning voor Truus Natalie en Jessica leggen het belang uit van deze foto: “Het is 1925 en het huis is net klaar. De reclame in de linkerbovenhoek laat zien dat Truus en Gerrit sámen het architectenbureau vormden. Decennialang werd Truus beschouwd als slechts opdrachtgever en muze van Gerrit, maar de foto, gecombineerd met informatie uit oude correspondentie en blauwdrukken (met de handtekening van Truus), bevestigen dat haar creatieve ideeën en betrokkenheid bij zowel dit bijzondere huis als latere bouwprojecten van groot belang waren. Ze waren meer dan alleen liefdespartners! Door de oude raamschildering in ere te herstellen, geven we Truus de zakelijke erkenning die ze verdient.”
De oorspronkelijke raamschildering Schröder & Rietveld Architect is in ere hersteld – foto: Arnoud WolffDe bedrijfsnaam op het zijraam aan de kant van de Prins Hendriklaan. Dit is een uitsnede van de ontdekte foto uit 1925. Dit laat zien dat Truus Schröder en Gerrit Rietveld samen een architectenbureau hadden en dat de rol van Truus Schröder groter is dan lange tijd gedacht. Foto: Centraal Museum Utrecht / Rietveld Schröderarchief @PictorightBeeldend kunstenaar Leone Schröder, achterkleindochter van Truus Schröder, reconstrueert de oorspronkelijke bedrijfsnaam op het raam van het toenmalige atelier – foto: Tessa de GeusNatalie Dubois en Jessica van Geel schreven een lijvig naslagwerk over het 100-jarige Rietveld Schröderhuis
