Vijf jaar geleden veroverde Jeroen Schipper de harten van jong en oud met zijn kinderliedje ‘Kijk eens wat ik kan!’ Hij won er de prestigieuze Willem Wilminkprijs voor het beste kinderlied mee. En alsof dat nog niet genoeg was, scoorde hij in 2021 zelfs een wereldhit (in Oost) met Het treintje van Langerak. Maar wie denkt dat Jeroen nu al zijn dromen heeft waargemaakt, heeft het mis. Hoog op zijn bucketlist staat namelijk een optreden in zijn ‘eigen’ Podium Oost, het buurthuis bij hem om de hoek. En dat gaat nu gebeuren! Op woensdag 11 september staat de Oudwijker in de grote zaal met zijn muzikale voorstelling ‘Vis Vos Vogel’, speciaal voor kinderen vanaf drie jaar.

Taalgrapjes en gekke woorden
Jeroen begon als muziekdocent, maar werd al snel ook een geliefde schrijver en uitvoerder van kinderliedjes. “In de klas zing ik altijd met de kinderen,” vertelt hij. “Door goed te luisteren naar wat hen bezig houdt, heb ik geleerd hoe je leuke kinderliedjes maakt. De melodie moet passen bij hun stem, en kinderen zijn dol op taalgrapjes en gekke woorden. Liedjes moeten aansluiten bij hun belevingswereld.”

Liedje voor SInterklaas
Jeroens talent is zelfs tot in Spanje doorgedrongen. Hij kreeg de eer om een liedje te schrijven voor Sinterklaas! “Als de goedheiligman deze winter weer in Utrecht aankomt, zal ik hem verwelkomen met een speciaal lied: ‘Sinterklaas Olé!’. Ik mag niks verklappen over de inhoud, want de pieten luisteren mee en dan is de verrassing voor de Sint weg. Maar in november ga ik stiekem langs de scholen om het Utrechtse Sinterklaaslied met de kinderen te oefenen.”

Vis Vos Vogel
“Tijdens de voorstelling woensdag in Podium Oost zing ik in allerlei stijlen, zodat het afwisselend is, ook voor de ouders. En natuurlijk mag iedereen meezingen en dansen. We maken er een vrolijke middag van! En wil je alvast in de stemming komen? Beluister, met beelden erbij, het liedje Vis Vos Vogel op mijn youtubekanaal.”

Luistertip: Jeroen Schipper op Spotify en youtube.

Vis Vos Vogel
Locatie: Podium Oost
Datum: woensdag 11 september
Tijd: 15:30 uur (zaal open 15:15 uur)
Toegang: €2,50 p.p. (incl limonade)
Tickets: ticketshop Podium Oost

Creativiteit speelt een grote rol in ontmoetingscentrum De Wilg. Het monumentale schoolpand aan de Mecklenburglaan, op zichzelf al een kunstwerk, biedt talloze workshops en exposities. Hierdoor kunnen de vaste bezoekers zich onbeperkt uiten. Charlotte van Haselen van Stichting Bijzonder zag dit als de perfecte plek om kunstenaars met een kwetsbaarheid te begeleiden en hun werk te tonen en te verkopen.

Opbloeien door kunst
“Stichting Bijzonder geeft mensen met een kwetsbaarheid én artistiek talent een podium om als kunstenaar erkend te worden. Creativiteit is een manier om weer op te bloeien. Sommigen hebben de ambitie om meer zichtbaar te zijn. In de kunstwereld is daar een speciaal label voor, zoals art brut of outsider art. Vaak worden dan de extreme, donkere kunstwerken uitgelicht, waarbij de relatie stoornis en kunst leidend is. Bij Bijzonder staat de persoon centraal.”

Kunstenaarschap ontwikkelen
“Direct of via dagbestedingen zoals die van de Tussenvoorziening (Atelier Spat), Reinaerde of Lister, komen we in contact met mensen met grote artistieke talenten. Via onze website, winkel, exposities en persoonlijke begeleiding kunnen zij hun kunstenaarschap verder ontwikkelen, liefst zo zelfstandig mogelijk. Dat kan door samen te werken met andere kunstenaars, of te exposeren in een galerie of museum. We helpen bij de selectie van kunstwerken (soms te persoonlijk om te verkopen) en exposeren deze zes weken lang in De Wilg. In de winkel op de eerste etage kun je (reproducties van) deze kunstwerken kopen. Wat ons Bijzonder maakt, is dat we graag willen dat kunstenaar en koper elkaar ontmoeten. Dat levert voor beiden een waardevolle ervaring op.”

Kunstwinkel Bijzonder
Locatie: De Wilg
Dagen: donderdag en vrijdag
Tijden: 10:00 – 17:00 uur.
Meer info: www.stichtingbijzonder.nl

De studenten Danique De Coo en Noa de Weerd volgen de opleiding journalistiek aan de Hogeschool Utrecht. Als reporters voor het mediaplatform van hun opleiding komen ze vaak in onze wijk. Vooral het 100 jaar oude Rietveld Schröderhuis vinden ze fascinerend. Ze gaan dan ook op zoek naar het verhaal van de bouwers én bewoners Gerrit Rietveld en Truus Schröder. Waarom bouwden ze dit huis? Hoe woonden ze daar? En vooral: hoe zat het nou precies tussen die twee? Ze maakten een podcast met Jessica van Geel, schrijver van de biografie over Truus Schröder met de titel I Love You, Rietveld.

Beluister de podcast op spotify of onze podcastpagina.

Verscholen in het groen aan de rand van het Wilhelminapark staat een oude Duitse oorlogsbunker uit 1943. Dit monumentale stuk beton kreeg een nieuwe bestemming als expositieruimte, bekend als ‘EXbunker’. In de afgelopen tien jaar hebben meer dan 100 opkomende kunstenaars hier een eerste expositie kunnen houden.

Kunstenaar is ook suppoost
Daan Bramer, voorzitter van de stichting die EXbunker beheert, legt uit: “Ons concept is al tien jaar onveranderd simpel: elke maand krijgt een opkomende kunstenaar de kans om een expositie in te richten. De bunker, met zijn dikke muren en beperkte ruimte, is geen standaard galerie. Het is een benauwde plek zonder daglicht, waar kunstenaars creatief op moeten inspelen. Bovendien is de kunstenaar ook de suppoost, wat zorgt voor directe interactie met (park)bezoekers. Deze onbevangen gesprekken tussen kunstenaars, jongeren en voorbijgangers zijn erg inspirerend en maken exbunker uniek.”

Tussenstation
De Hogeschool voor de Kunsten (HKU) staat hoog aangeschreven, maar de stap van school naar museum is groot. Veel kunstenaars missen een tussenstation. “EXbunker probeert dat gat te vullen,” vertelt Bramer. “Onze selectiecommissie biedt de grootste talenten een vaak eerste podium buiten school en begeleidt hen. Dikwijls leidt een expositie bij ons tot een vervolg ergens anders, soms zelfs in San Francisco. Daar zijn we trots op.”

Met kunst de wijken in
EXbunker trekt jaarlijks zo’n 6.000 bezoekers. De toegang is gratis, wat betekent dat er geen inkomsten uit kaartverkoop komen. Toch blijft de stichting financieel gezond en kan het zelfs de kunstenaars een toelage geven. “We krijgen subsidie vanuit de cultuurnota en houden tegelijkertijd de kosten laag doordat de kunstenaar alles zelf regelt en de expositieruimte een maand lang beheert. Dit concept werkt goed. In 2018 hebben we een oude zandpad prostitutieboot (EXboot) aan de Nijverheidskade omgebouwd tot museum annex expositieruimte. En ons nieuwe plan is om een oude SRV-wagen om te bouwen tot rijdende expositieruimte, EXwagen. Hiermee willen we met kunstenaars de wijken in. Allemaal inspirerende initiatieven die voortkomen uit die verwilderde massa beton in het park.”

EXbunker is open op zaterdag en zondag tussen 13:00 en 18:00 uur en elke 2/3/4de vrijdag van de maand tussen 12:00 en 17:00 uur.
Meer info: https://EXbunker.nl/

Bridgeclub Wilhelminapark is in 1946 ontstaan in het oude theehuis in het Wilhelminapark. Na een aantal verhuizingen is de club nu actief op verschillende locaties zoals Podium Oost, de Wilhelminakerk en University College aan de Prins Hendriklaan. Met meer dan tweehonderd leden wordt de kaartsport beoefend in een – naar eigen zeggen – gezellige en competitieve sfeer.

Middagen populair
Voorzitter Emma Hoppenbrouwers vertelt hoe de club die perfecte balans vindt: “We spelen op meerdere locaties en zorgen zelf voor de koffie en thee. Na een speelavond of -middag is er volop tijd om na te praten. Onze vereniging is gezond en draait zonder subsidie. Daarnaast zijn we flexibel. Leden kunnen kiezen waar en wanneer ze willen spelen, zowel overdag als ’s avonds en op elk niveau. Vooral de middagen zijn populair bij veel (nieuwe) leden.”

Je mag een foutje maken
Bridge is wat uitdagender dan bijvoorbeeld klaverjassen en het kost tijd om de regels en strategieën onder de knie te krijgen. Volgens Emma hoeft dit geen obstakel te zijn: “Beginners zijn bij ons van harte welkom. We bieden verschillende cursussen en clinics aan, zodat je snel de basis leert en kunt meedoen. Hoewel we strikt volgens de regels spelen en fanatiek zijn, mag je bij ons gerust een foutje maken. Zo houden we het gezellig.”

Zomeravondbridge
Het gewone seizoen eindigt in mei, maar ook in de zomer kun je bij deze bridgeclub terecht. “We organiseren elke woensdag zomeravondbridge in de Wilhelminakerk, van 12 juni tot 21 augustus, vanaf 19:00 uur. Ook niet-leden zijn dan van harte welkom! Je kunt je als paar aanmelden, maar als je alleen komt, proberen we een geschikte bridgepartner voor je te vinden. Je kunt je per avond a €4 p.p. inschrijven, wat het makkelijk en laagdrempelig maakt om onze sport en club te leren kennen.”

Lees meer over de club en zomeravondbridge.
Proefles, info over bridgecursussen of lid worden: bcwsecretariaat@gmail.com

Utrecht heeft recentelijk 36 gebouwen aangewezen die in aanmerking komen voor de beschermde status Gemeentelijk Monument. Het betreft jong erfgoed, gebouwd ná 1970, veelal in de periode van stadsvernieuwing 1970-1990. Relatief veel daarvan staat in Oost, tien panden, waaronder het antroposofische woonhuis van De Waal (bijnaam: de Apenrots) in Rijnsweerd, de HKU tegenover de IBB, het oude Provinciehuis (nu studentencomplex De Sterren) en vijf bouwwerken op de Uithof.

Albrachthof
Een van de nieuwe jonge monumenten in Oost is De Albrachthof, het wooncomplex achter Podium Oost, een fraai voorbeeld van stadsvernieuwing in Oudwijk. Het is gebouwd in 1984 met stevige inbreng van bewoners. Zo tekende kunstenaar en buurtgenoot Waldy Vastrick (1936-2018) voor het ontwerp van een autovrijplein met gestapelde woningen in een boog eromheen. Bewoners parkeren onder de oude boekbinderij Albracht aan de Bolstraat. Als markering van deze stadsvernieuwing kreeg beeldhouwer Joop Wouters de opdracht een beeld te maken. Hij gaf het de naam ‘Geheim’, een verhaal op zich, dat veertig jaar later opnieuw de krant haalde. Het plein is door bewoners inmiddels omgetoverd tot een groene oase.

De Apenrots
In Rijnsweerd is het oude woonhuis van de familie De Waal aangemerkt als jong monument. Herman de Waal is de ontwikkelaar van de woonwijk Rijnsweerd in de jaren 70. Het huis is gebouwd eind jaren 70. Vanwege de organische vorm kreeg het eerst de bijnaam Zandkasteel, later de Apenrots. Dochter Rosanne de Waal vertelde dat architect Ton Alberts (1927-1999) en Herman de Waal eerst een model (1:50) van klei boetseerden, om vervolgens met de metselaars in het werk tot de definitieve vorm te komen. ‘Het groeit als het ware uit de grond en opent zich als een lotusbloem naar de zon’, aldus Herman de Waal. In 2001 is het huis afgedekt met titaniumplaten, omdat de bakstenen teveel water opzogen en gingen lekken. Architectuurhistoricus Arjan den Boer schreef in 2020 een uitgebreid artikel over dit woonhuis.

Oude Provinciehuis
In 1978 verhuisde het provinciebestuur vanuit de Binnenstad naar het nieuwe Rijnsweerd. Architect Lengkeek liet in nauwe samenwerking met tuinarchitect Pieter Buys het nieuwe Provinciehuis aansluiten op het nabijgelegen Natuurpark Bloeyendael. Zo ontwierp hij veel natuurovergangen, bijvoorbeeld van nat naar droog en van zand naar veen. Het gebouw kreeg ook daktuinen en weelderige waterpartijen rondom. Inmiddels is de provincie opgeschoven naar het oude Fortis hoofdkantoor even verderop. Er wonen sinds 2013 700 studenten via SSH, tijdelijk, in afwachting van verdere ontwikkeling. Het gebouw is opgebouwd uit stervormige eenheden, vandaar de huidige naam De Sterren.

Bekijk de selectielijst met 36 nieuwe jonge erfgoederen.
Bekijk ook de volledige Utrechtse monumentenlijst met 1.600 gemeentelijke monumenten, 1.400 rijksmonumenten en 500 beeldbepalende gebouwen.

Foto’s: Het Utrechts Archief

Volgens Tineke Schouten is Nâchtegaolstraot hét woord in de Utrechtse volkstaal, omdat je het zo lekker vet kan uitspreken. Vooral door alle A-tjes. Niet voor niets rijgt haar beroemde typetje Lenie uit de Takkestraat zoveel mogelijk woorden met een A aaneen. Vormgever en geboren Utrechter Joost Gijzel hoorde Tineke dat uitleggen in het tv-programma Bla Bla Bla met Schaap, en bedacht: laten we dit culturele erfgoed in ere houden. En zo mocht hij vandaag, samen met kenner van de Uteregse vollekstaol Koos Marsman (alter ego van Ton van den Berg), een straatnaambordje met Uteregse taaltoets op de hoek Nachtegaalstraat – Schoolstraat onthullen.

Uteregs volgens Koos
Koos legt uit dat de naam op het bordje in correct Uteregs is geschreven: “Het dakje bovenop de eerste alleenstaande klinker A in ‘Nacht’ geeft aan dat het een scherpe A is. Waar twee A’s achter elkaar staan, zoals in ‘gaal’ en ‘straat’ verandert dat in AO. Het Uteregs vormt deze klank namelijk achter in de mondholte en is meer gesloten. Je hoort dan gaol en straot. Overigens wil een échte Uteregter natuurlijk wonen op nr 88 (âchentâchtig).” Bekijk en luister hoe Koos Nâchtegaolstraot uitspreekt.

Nachtegaalstraat
De Nachtegaalsteeg wordt al in zeventiende-eeuwse bronnen genoemd als verbinding tussen de Wittevrouwenpoort en de in 1637 aangelegde Maliebaan. Het landelijke weggetje dankte zijn naam aan ‘dat gevogelte die sig in de maant mei en juni laat horen’. Op de hoek met de huidige Kerkstraat stond ook een herberg met de naam ‘De Nachtegaaltjens’. 

In 1869 werd de naam Nachtegaalsteeg gewijzigd in Nachtegaalstraat, het verkeer was in de groeiende stad toen al sterk toegenomen. Onder de zogenoemde rooilijn-verordening werd de Nachtegaalstraat in 1913 met 20 meter verbreed, met sloop van de herberg als gevolg. Op de archieffoto uit maart 1912, vlak voor de sloop, is de herberg nog te zien: het pand met de witte zijgevel aan het eind van de straat.

Met vindingrijkheid en vooral grote moed wist ze 150 Joodse kindjes veilig door de oorlog te loodsen: Trui van Lier (1914-2002), verzetsvrouw en oprichter van de crèche Kindjeshaven nabij het Wilhelminapark. Zou jij durven wat Trui deed? In hun eerste podcast onderzoeken de studenten journalistiek Naomi Goldenberg en Noa Meerwijk deze spannende vraag. Een spiritual journey, zoals ze het zelf noemen. Ze bladeren door oude fotoalbums, ontmoeten familie van Trui, spreken met onderzoeker en biograaf Jim Terlingen, en bezoeken het pand aan de Prins Hendriklaan. Trui van Lier: twee stemmen, één verhaal. Beluister de podcast op Spotify.

Over Kindjeshaven
Het gezin Trui van Lier woonde op de Willem de Zwijgerstraat, vlakbij het Wilhelminapark. Al in de jaren 30 boden ze onderdak aan gevluchte Duitse joden. Trui hoorde van hen dat in Duitsland kleine kinderen van opgepakte joodse gezinnen aan hun lot werden overgelaten. Daarom opende ze direct in het eerste oorlogsjaar een kinderopvang in een pand aan de Prins Hendriklaan, een straat verderop. Stapsgewijs vangt ze steeds meer joodse kinderen op. Gevaarlijk, want in de buurt wemelt het van de NSB-ers en ingekwartierde Duitsers. Het vergt een goede organisatie, vlotte babbel en veel moed om de opvang al die jaren open te houden. Lees hier het hele verhaal van Kindjeshaven.

Oost is een historische wandeling rijker! Een 4 km lange route voert je langs eeuwenoude panden en bijzondere plekken waar de geschiedenis van Oost is geschreven. De vaak fascinerende verhalen lees je onderweg op 23 messing gevelbordjes. Sterre Hijlkema van Sterre & Stad tekende voor het idee en de uitvoering, ondernemersvereniging Het Fluwelen Handvat voor de financiële support. Sterre is blij en vooral trots dat het allemaal gelukt is. “Met deze wandelroute willen we Oost verbinden.”

Monumentale klus
“Nu de bordjes zijn gemonteerd ben ik wel opgelucht”, vertelt Sterre. “Wat een klus! Om al die bordjes te mogen plaatsen heb ik een jaar lang moeten overleggen met alle pandeigenaren (soms in Chinese handen). Het zijn vaak eeuwenoude monumenten, dus ook de gemeente moest toestemming geven, het is tenslotte erfgoed dat we allemaal koesteren. En dan nog overleg met gidsen en historici over de informatie, verhalen en beeldmateriaal. Soms is er zóveel te vertellen, lastig om keuzes te maken. Maar het is allemaal gelukt!”

QR-codes en routekaart
Bij het samenstellen van de route kreeg Sterre hulp van de ervaren stadsgidsen van ’t Gilde die ook de wandelingen van de Oostkrant begeleiden. “De informatie op de bordjes is natuurlijk beperkt vanwege het formaat. Daarom hebben we QR-codes toegevoegd die doorlinken naar extra informatie en historische foto’s van de betreffende locatie. Op de uitgebreide website zijn alle verhalen en foto’s verzameld en kun je ook de routekaart openen. Handig voor onderweg!”

De route
Startpunt van de route is het Maliehuis (ooit Herberg Het Gulden Vlies, in 1637 omgebouwd tot clubhuis voor het maliespel) aan het begin van de Maliebaan. Als je de Maliebaan vervolgens afloopt en daarna de spoorweg oversteekt, bereik je via de Emmalaan, het Wilhelminapark en de Zonstraat het eindpunt van de wandeling, het Spoorwegmuseum. Dat huist in het oude Maliebaanstation dat dit jaar haar 150 bestaan viert, een extra reden om de route te lopen!

Meer info en routekaart: www.historischewandelingoost.nl

In de film Strijdbaar volgt buurtgenoot en filmmaker Floris Meinardi twee bevlogen actievoerders die al een halve eeuw (!) strijden tegen de sloop van Amelisweerd: Jos Kloppenburg en Jan Korff de Gidts. Aan de hand van interviews en historische (soms schokkende) beelden krijg je als kijker inzicht in de strijd die al in de jaren 70 begon.

Waar een wil is , is geen weg
Via crowdfunding, waaraan veel bewoners uit Oost hebben bijgedragen, scharrelde Floris het geld bijeen voor de film, die als ondertitel kreeg Waar een wil is, is geen weg. Aan de hand van interviews en historische (soms schokkende) beelden krijg je als kijker inzicht in de strijd om Amelisweerd die al in de jaren 70 begon. Centraal in de film staat de vraag: wie zijn Jos en Jan, die zich al zo lang met sterke wil vastbijten in complexe dossiers en juridische procedures, protestacties organiseren en na al die jaren van strijd nog altijd geloven in een goede afloop voor het landgoed.

Bekijk de trailer.