Categoriearchief: cultuur

Stamboom Zonstraat

Het was weer feest in de Zonstraat! Tot in de late uurtjes gingen jong en oud zingend in polonaise door de straat. Medeorganisator Annelies Potuyt glimt van trots: “Het was gewoon weer groots hoe we met elkaar dat unieke Zonstraatgevoel gevierd hebben.”

Homecoming
Op het straatfeest was speciale aandacht voor oud-bewoners. Via de campagne ‘homecoming’ hadden de huidige bewoners hun voorgangers – zover ze die nog konden achterhalen – opgetrommeld om langs te komen. Dat leverde bijzondere taferelen op. Oud-bewoners snuffelden rond in hun oude, inmiddels (grondig) verbouwde huizen en haalden herinneringen op aan hun tijd in de zonnigste straat van Utrecht.

Stamboom van de Zonstraat
Voor Arjen Boorsma, die in de oude hovenierswoning aan de andere kant van de Minstroom woont, bood het straatfeest een uitgelezen kans om een stamboom van de straat te maken. Hij had op een behangrol foto’s van alle huizen geplakt en in het steegje opgehangen met de vraag om namen van (oud)-bewoners erbij te schrijven. De feestvierders slaagden er in om van de meeste huizen de stamboom compleet te maken. En passant kwamen ook de anekdotes en herinneringen boven naar mate de avond vorderde …

Adresboek van Utrecht
Een eeuw geleden had een Arjen zich de moeite kunnen besparen, omdat de gemeente nauwgezet per adres bijhield wie er woonde inclusief het beroep. Op de zijgevel van Zonstraat 21 is een uittreksel van het zogenoemde Adresboek Utrecht (let op: groot bestand) afgebeeld. Daarop lees je bijvoorbeeld dat de bewoners van de Zonstraat destijds uiteenlopende beroepen hadden als seinwachter, orgelmaker, loopknecht, barbier busbode, bleeker en behanger. Een straat van ambachtslieden. Toen nog geen interim-managers, communicatiedeskundigen en loopbaancoaches …
De oude adresboeken zijn via het Utrechts Archief te bekijken. Wil je weten wie er begin vorige eeuw in je huis woonde? Klik hieronder op Jaargang 1922 (let op: groot bestand).

Bewoners maken de stamboom van de Zonstraat compleet
Initiatiefnemer Arjen bekijkt de stamboom – foto: Arnoud Wolff
Adresboek van Utrecht uit 1922 – Het Utrechts Archief

Monument Laura Korsman

Laura Korsman woonde in een studentenhuis aan de Bosboomstraat. Ze was 24 jaar en had haar opleiding tot verpleegkundige bijna afgerond. Maar ze werd agressief gestalkt door haar ex-vriend. Die klom op 11 juni 2018 gewapend met een mes over haar balkon en stak op haar in. Laura drukte haar alarmknop in, maar toen de politie arriveerde was ze al vermoord. In het plantvlak op de Bosboomstraat staat nu een prachtige stalen vlinder. Het monument is geplaatst op verzoek van Laura’s familie, ook om aandacht te vragen voor de gevaren van stalken.

Lees het verhaal dat haar moeder Ineke schreef op de website.Open Mind.

Streep door Piekenkermis

“Dit jaar geen Maliebaanfestival,” zo zegt Andre Vonk van Bureau de Kermisgids, organisator van vele kermissen in het land. “De gemeente krijgt het omleidingsplan niet rond. Blijkbaar wordt er op zoveel plekken in Utrecht aan de weg gewerkt dat een week lang de Maliebaan afsluiten tot verkeerschaos zou leiden. De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat het sowieso lastig werd om een goede kermis neer te zetten. Het Malieblad is nu anders ingericht. En er staan grote werkzaamheden aan de Maliebaan op stapel die tot verdere aanpassingen zullen leiden aan het kermisterrein. De vooruitzichten zijn niet goed op deze plek.”
De kermis zou plaats vinden van 1 t/m 6 juli. Het is het derde jaar op rij dat de Piekenkermis niet doorgaat, de eerste twee keer vanwege corona.

Handel en heiligheid
De kermis startte in 1988 als Piekenkermis. In dat jaar wilde de stad vieren dat vijf kerken waren gerestaureerd (‘Utrecht Kerkenstad’). Een grootse kermis op de Maliebaan leek een passend feest. De ritprijs werd vastgesteld op 1 piek om het vertier voor een breed publiek mogelijk te maken. Jarenlang wijdde een priester staand tussen de botsauto’s elke kermis in met een Heilige Mis. Overigens heeft Utrecht een rijke kermishistorie, die terug gaat tot de Middeleeuwen. Het woord kermis is een verbastering van kerke-mis waarmee een nieuwe kerk met groot ceremonieel werd ingewijd. Met na afloop een feestelijke markt. Handel en heiligheid is nog steeds de twee-eenheid van een goede kermis. Ook de Piekenkermis sloot altijd af met een grote markt op de Burgemeester Reigerstraat.

Foto: Piekenkermis in 2013 – Het Utrechts Archief

Wilhelminapark 110x

Kaat Suringa schilderde het afgelopen jaar een serie portretten van het Wilhelminapark. Ze gebruikte daarvoor paneeltjes, oude kleurstalen, die ze kreeg van Gijsbert van de winkel Torba Villa op de Nachtegaalstraat. Ze had zich voorgenomen er honderd te maken, en dat is gelukt: op het laatste paneel vereeuwigde ze de twee reusachtige Corsicaanse Dennen die achter het beeld van Wilhelmina staan, zie foto.

Dagboek van het park
“Ik woon in Oudwijk Noord en wandel graag door het park. Al die prachtige bomen, jong en oud, dik en dun, recht en krom, sommige alleen, anderen in groepjes, wat een variëteit! Tijdens de corona lockdown vond ik hier rust en afleiding, en besloot ik om de bomen van het park te schilderen. Een jaar lang, honderd panelen, verdeeld over alle seizoenen. Zon, sneeuw, water en wind, alles komt voorbij. Het leest als een soort dagboek, het park in coronatijd.”

Het park geeft energie
“Tijdens het schetsen en maken van foto’s kwam ik in contact met parkbezoekers. Ontroerende reacties soms. Zo leerde ik een vrouw kennen die werkt in het Diak. Vooral tijdens corona hadden zorgmedewerkers het zwaar. Ze zei dat ze in de pauze met collega’s naar het park ging om even op te laden. Dat vind ik zo mooi aan dit park: dat het energie geeft aan zijn bezoekers.”

Herinnering aan een bijzondere tijd
“Ik hoop dat mijn schilderingen hun weg vinden naar jong en oud. Deze honderdste is voor Gijsbert die me de panelen gaf. Ik heb er een aantal verkocht aan bezoekers en omwonenden die graag een herinnering aan het park en deze bijzondere tijd wilden. Jongeren hoop ik ook te inspireren, ik zie ze vaak in het park genieten van de plek en elkaar. Wie langs wil komen om over het park of de schilderingen te praten, is van harte welkom. Ik vond het zelf een bijzondere ervaring om het park zo opnieuw te leren kennen, dat gevoel deel ik graag met de buurt.”

De complete serie kun je bekijken op haar website. Een aantal paneeltjes is nog te koop.
www.kaatsuringa.nl

Foto: Schilder Kaat Suringa met haar 100ste paneel uit de serie Park – Arnoud Wolff

Wijkboek op reis door Oost

Zonder verhalen geen buurt! Als wijkkrant weten we dat maar al te goed. Als niemand zijn ideeën, ervaringen of initiatieven met ons zou delen, dan bleef de Oostkrant een onbeschreven blad. Illustrator Brigida Almeida (ze tekende 20 jaar lang kinderprenten voor Sesamstraat) wil al die verhalen optekenen. Ze heeft daarvoor het prachtig vormgegeven Wijkboek Oost gemaakt. De bladzijden zijn nog maagdelijk wit – op één na, sinds het bezoek van de Oostkrant – want het boek gaat op reis door de wijk. Het idee is dat bewoners zélf hun buurtverhalen, anekdotes, liefdesverklaringen, ontboezemingen, grappen en grollen aan het papier toevertrouwen.

Schatkist vol verhalen
Brigida ziet het Wijkboek als een schatkist: “Ik wil waardevolle verhalen verzamelen uit Oost. Geen doorwrochte, literaire epistels, maar spontane, persoonlijke ervaringen. Je mag schrijven, tekenen, iets opplakken, het maakt eigenlijk niet uit. Ik ga ook bij buurtgenoten op bezoek om, net als een strandjutter, de verhalen op te rapen. Het wijkboek zit in een rijkversierde doos om aan te geven hoe bijzonder ik al die ‘gewone’ verhalen vind. Tussen het ‘jutten’ door ligt het boek in mijn winkel/atelier op de Jan van Scorelstraat. Iedereen is daar welkom om langs te komen om erin te lezen of te schrijven.”

Oost Voor Elkaar
Het Wijkboek is een initiatief van de wijkcoöperatie Oost Voor Elkaar die graag wil dat bewoners elkaar ontmoeten en samenwerken. Brigida heeft op verzoek nóg drie wijkboeken gemaakt die op meerdere plekken in Oost liggen, waaronder Podium Oost, de thuisbasis van de wijkcoöperatie. Iedere bewoner is welkom om daar iets in het Wijkboek te schrijven of te tekenen. Via de #hetwijkboekoost kun je de reis van het Wijkboek op instagram volgen.

Foto boven: Brigida Almeida voor haar winkel/atelier in de Schildersbuurt met het Wijkboek Oost op haar arm – Arnoud Wolff

Kunst bij de bakker

Kees Oortwijn is de bakker van District. De hele dag staat hij bij de ovens om alle lekkernijen verkoopklaar te maken. Het is zijn dagelijks brood. Maar hij maakt ook kunstwerken, fotografie vooral, een talent dat veel klanten niet vermoeden als hij deeg staat te kneden. Tot nu toe, want enkele van zijn werken hangen in de lege winkelruimte naast District, een popup galerie, waar ook zijn vrouw en kunstenaar Caroline Ruizeveld een aantal van haar beeldhouwwerken etaleert.

Open Up Gallery
“In dit pandje aan de Jan van Scorelstraat verkochten we de bakkersproducten van District, totdat we bakkerij en horeca weer samenbrachten in het hoekpand. Sindsdien was het lelijke rolluik permanent naar beneden, geen fijn gezicht. Waarom niet kunst in de brede, lichte etalage zetten, totdat een nieuwe huurder zich meldt? Toen bedachten we de Open Up Gallery Van Scorel. Einde van de lockdown in zicht, de luiken mogen omhoog! We starten met mijn fotowerken aan de muur, als achtergrond van de beelden van Caroline. Veel tinten grijs, mijn lievelingskleur, en ook de kleur van het gruis dat bij het beeldhouwen loskomt. Het is een echte duo-expositie, we stemmen de werken op elkaar af.”

Verkoop en lespraktijk
De kunst is in de etalage en op afspraak binnen te bekijken en uiteraard ook te koop. Caroline start ook ook haar lespraktijk weer op, voor wie lekker binnen of buiten een blok steen tot leven wil brengen. Op zondag zijn ze allebei tussen 15-17u in de galerie aanwezig voor uitleg over hun werken.

Vragen over de galerie via Kees (whatsapp) 06-25120857
Meer info over de beelden en lespraktijk van Caroline: www.carolineruizeveld.nl

Foto: Kunstenaars Kees Oortwijn en Caroline Ruizeveld bij hun Open Up Gallery – Arnoud Wolff

Albrachthof in Oranjesfeer

Bij de ingang van Albrachthof, gezien vanaf de Bloemstraat, staat een vrolijk bouwsel dat lijkt op een kippenhok. Deze weken is het oranje gekleurd met vlaggetjes, voetballen en knuffels, een duidelijk verwijzing naar het EK voetbal dat binnenkort van start gaat. Eerder kwamen de thema’s Kerststal, Halloween en Pasen voorbij.

Gezellig kippenhok
Sieni woont met manlief Co nu ruim een jaar in de woning op de hoek en is de ’theaterdirecteur’, hoewel ze zichzelf zo nooit zou noemen, daarvoor is ze te bescheiden: “Ik woon hier met veel plezier, maar vind deze onderdoorgang en de toegang naar de parkeergarage wat somber en saai. Heel anders dan ons mooie binnenpleintje dat door bewoners is vergroend en goed wordt onderhouden. Met wat plantjes en dit kippenhok maak ik het wat gezelliger.”

Timmeren en knutselen
In de ren liggen de meest fantastische creaties, knuffels, boeken en speelgoed. “Ik maak het meeste zelf, liefst van oude spullen. Co is van het timmeren, ik hou van knutselen. Het lieveheersbeestje heb ik gemaakt van een vergiet, de rups van een oude maillot. Ach, het stelt misschien niet veel voor, maar het brengt wel gezelligheid. Buren blijven even kijken, maken een praatje, ik vind dat erg leuk. Met Pasen konden kinderen paaseitjes pakken, een lol dat ze hadden! Ik ben nu al aan het nadenken wat ik voor de herfst ga knutselen, in ieder geval iets met paddenstoelen. Maar eerst genieten van het zonnetje, dat mag wel na al die regen!”

Foto: Sieni bij haar Oranjetafereel in de Albrachthof – Arnoud Wolff

Eerbetoon Truus van Lier

Burgemeester Sharon Dijksma onthulde een plaquette om verzetsheldin Truus van Lier (1921-1943) te herdenken. Truus schoot op 3 september 1943 de hoofdcommissaris van politie Gerard Kerlen dood die op het punt stond een grote groep Utrechtse joden en verzetsmensen op te pakken. Niet veel later werd Truus zelf verraden en voor het vuurpeloton gezet.

Eerste vrouwelijke verzetsheld?
Truus groeide op in het huis naast het beroemde Rietveldhuis. Het is nu een ticketoffice, daarom is het Centraal Museum een van de supporters van dit eerbetoon. Schrijver en buurtgenoot Jessica van Geel schreef eerder een biografie over de eigenaar van het Rietveldhuis, Truus Schröder, en werkt nu aan een boek over het buurmeisje Truus van Lier. “Het was vrij zeldzaam dat vrouwen het gewapende verzet ingingen. Veel mensen kennen het verhaal van Hannie Schaft door de film en het boek. Maar we weten nu dat Truus van Lier haar aanslag pleegde vóórdat Hannie Schaft de wapens trok. Misschien was ze wel de eerste vrouw die in haar eentje een liquidatie uitvoerde.”

Struikelsteen voor Truus
In de stoep voor het huis werd ook een Stolperstein (struikelsteen) geplaatst als onderdeel van een gedenkmonument van kunstenaar Gunter Demnig. Er liggen inmiddels meer dan 70.000 van deze stenen in Europa en Rusland, waarvan meer dan 120 in Utrecht.

Foto’s – Arnoud Wolff

Muzikaal Stilleven

In de voortuin van Wilhelminapark nr58 staan twee sjieke bioscoopstoelen uit het oude filmtheater ’t Hoogt op een klein podium met een intiem dakje. Er klinkt zacht pianospel, een muziekstuk van kunstenaar Twan Bracco Gartner, speciaal voor deze plek gecomponeerd: “Vanuit de luie stoelen kun je als toeschouwer het ritme van het park in alle rust ervaren. Fluitende vogels, passerende auto’s, spelende kinderen, alles vloeit samen met de piano- en cellogeluiden. De compositie heet ‘Muzikaal Stilleven’. Het biedt een bijzondere ervaring, die bovendien elk moment van de dag anders is, omdat het park vol leven en beweging zit.”

Maak kunst hoorbaar
Jonathan Straatman, een van de galeriehouders van EXbunker, de tentoonstellingsruimte in de oude oorlogsbunker in het Wilhelminapark, heeft deze ‘minibios’ rond de compositie van Twan gebouwd: “Door de lockdown is EXbunker gesloten. Toch willen we het werk van kunstenaars zoals Twan laten zien. Via ons project EXtuin brengen we kunstenaars en bewoners met elkaar in contact om kunstwerken in voortuinen te zetten. De stad als galerie. Zo maken we kunst zichtbaar voor een groot publiek. Of hoorbaar in dit geval.”

Andere kijk op het park
De bewoners Joan en Marja van Aken waren direct enthousiast over het EXtuin project en boden hun voortuin aan: “We wonen hier al 30 jaar en lopen graag door het park. Als we nu op deze stoelen zitten beleven we het park heel anders, meer als toeschouwer. De muziek omhult je, je ervaart het park nu meer als een geheel. Iedereen is welkom om hier te komen zitten om datzelfde te ervaren. We zijn erg benieuwd wie er op de uitnodiging in gaan. Buren, passerende wandelaars, of misschien wel andere kunstenaars die op deze plek geïnspireerd raken om een podcast op te nemen of een gedicht te maken? We gaan het beleven de komende weken.”

Foto: Organisator EXtuin Jonathan, kunstenaar Twan en de bewoners Joan en Marja bij het kunstwerk ‘Muzikaal Stilleven’ – Arnoud Wolff

Meer vrije plakplaatsen

Ellen Bijsterbosch woont in Oost en is raadslid voor D66. Ze maakt zich sterk voor de culturele sector die in het in deze lockdown zwaar heeft. Haar oog viel op een gemeentelijke lijst met zogenaamde vrije plakplaatsen. Dat zijn grote borden of gevels waarop je affiches mag plekken om buurtgenoten te informeren. Ze worden veel gebruikt door culturele en maatschappelijke organisaties. Opvallend: op deze gemeentelijke lijst staat geen officiële plakplaats in Oost.

Ellen: “De gemeente is tegen het wildplakken van affiches en stickers om verloedering van de stad tegen te gaan. Prima natuurlijk, maar ze moet dan wel voldoende plekken aanwijzen waar je wél je boodschap kan verkondigen. Ook als je een initiatief voor de buurt hebt, of wilt protesteren. Het gaat om vrije meningsuiting. Je kunt zeggen: hebben we daar tegenwoordig geen sociale media voor? Ja, maar facebook en twitter etc zijn commerciële platforms, net als het infobord van de Appie. Die halen eraf wat hen niet aanstaat.”

Op de zijgevel van koffiehuis Broodnodig aan de Burgemeester Reigerstraat hangen veel affiches, is dat dan geen vrije plakplaats? “Deze plek staat niet op de gemeentelijke lijst. Ik heb de wethouder gevraagd uit te zoeken of dit een officiële plakplaats is, of is geweest. Hoe dan ook, de rechter heeft ooit bepaald dat er per tienduizend inwoners minimaal één vrije plakplaats moet zijn. Dat betekent: twee of drie in Oost erbij. De vraag is dan: waar? Als bewoners tips voor locaties hebben, hoor ik die graag. In de hoofdstad hebben ze losse reclamezuilen voor dit doel, zou dat bij ons ook een mogelijkheid zijn?”

Foto: Raadslid Ellen Bijsterbosch wil meer vrije plakplaatsen, ook in Oost – Arnoud Wolff