Een uitslaande brand op de hoek van de Koningsweg, naast sportvereniging Kampong, heeft grote schade aangericht. De brandweer had uren nodig om het vuur onder controle te krijgen. De locatie is in Oost bekend als de kringloopwinkel van stichting A.R.M. (Alternatieve Renovatie Maatschappij), maar sinds kort zit hier fietshub De Maarschalk, een verzamelplek voor fietsliefhebbers. Wat weinig mensen weten, is dat achter de fietshub mensen wonen in de woongemeenschap Met Elkaar Huis.
‘Onze toekomst lijkt kapot‘ Hun woningen zijn zwaar getroffen door de brand. De bewoners – mensen die onder begeleiding van Twan Luttikhold hun leven weer op de rit proberen te krijgen – zijn (opnieuw) hun thuis kwijt. “Ze zijn hier komen wonen vanuit een crisissituatie”, vertelt hij. “Sommigen leefden op straat, anderen komen vanuit een kliniek of opvanglocatie. Ze hebben nu werk of volgen een opleiding. Met elkaar vormen we nieuwe structuren en bouwen we stap voor stap aan een nieuwe toekomst. Maar die lijkt – letterlijk – in rook opgegaan.”
Crowdfunding Het voetbalteam van Twan – Rivierenwijkers Zondag 3 – kwam snel in actie om hun veelscorende spits en de bewoners van Met Elkaar Huis te helpen. De spelers startten twee crowdfunding campagnes: de eerste voor directe noodhulp (eten en drinken), de tweede om tijdelijke of nieuwe opvang te bekostigen. RTV Utrecht maakte een korte, maar aangrijpende reportage over de gevolgen van de brand voor deze woongemeenschap. Wie Twan en de woongemeenschap wil steunen, kan doneren via gofundme.
Brandweer probeert de vlammen te doven – foto: Arnoud WolffSmeulende puinhoop achter de fietshub – foto: Arnoud Wolff
Farao van de Feitenkennis, Wandelende Wikipedia, Cognitieve Casanova, Kasteelheer van onze kennisburcht, Voorzitter van de Feitenpartij … presentator Philip Freriks had vele vleiende bijnamen voor juryvoorzitter Maarten van Rossem in het tv-programma De Slimste Mens. Beide zwaaiden vorig jaar af, en als eerbetoon kreeg Maarten een eigen bankje in zijn geliefde Wilhelminapark. Hij mocht het samen met burgemeester Sharon Dijksma onthullen.
Klassiek model Voor de leden van de Feitenpartij: het parkbankje staat bij de ingang van de grote speeltuin, het Trui van Lier Speelkwartier, met uitzicht op de grote speelweide. Het is een klassiek, comfortabel en elegant model van de firma Gardelux, type Zeus, gemaakt van recyclebaar aluminium.
Geen conversatie graag In zijn dankwoord vertelde onze buurtgenoot over de historie van het park en vooral de bijzondere plek waar het bankje staat: “Eind augustus, als de eerste bladeren beginnen te vallen, kun je vanaf hier heerlijk genieten van de ondergaande zon die op de speelweide en omringende bomen schijnt.” Hij voegde er nog wel aan toe dat het parkbezoekers vrijstaat om naast hem te komen zitten, maar dat na het maken van een selfie verdere conversatie niet op prijs wordt gesteld. “Ik zit hier voor het uitzicht.”
De burgemeester mag even naast Maarten zitten – foto: Arnoud WolffMessing infoplaatje op de rugleuning
Op de zijwand van de garage aan de Zonstraat 46 prijkt een opvallende, gedetailleerde muurschildering. In 2022 stonden tijdens een ontruiming de deuren open en zagen buurtbewoners het kunstwerk voor het eerst. De vraag rees: wat stelt het voor – en wie heeft het gemaakt? De huidige eigenaar, een nazaat van de ondernemersfamilie De Bruin, is geboren in het naastgelegen pand. “Ik dacht dat hier vroeger een vishandel zat, maar ik ben van de derde generatie. Mijn opa en oma leven helaas niet meer, dus we kunnen het ze niet meer vragen.”
Rotterdamse vismarkt Bij vragen over architectuur en cultuur in onze stad is er één onbetwiste autoriteit: Arjan den Boer. Hij wist het beeld snel te duiden: “Het is de verdwenen Rotterdamse vismarkt aan de Leuvehaven, zie de historische foto uit het Rotterdams archief.” Maar, waarom staat een Rótterdams tafereel op een muur in deze oer-utrechtse Zonstraat? Een mysterie, dat zelfs staat vermeld op een infobordje in de straat.
Ontrafeling Tot 12 mei 2025. Per mail meldt zich Ries Poot: “Als er nog interesse is in de ontrafeling van het mysterie, kom ik graag langs. Ik heb ook origineel materiaal dat het verhaal ondersteunt.” Twee dagen later parkeren Ries en zijn vrouw Willemien hun auto in de Zonstraat. Ze wonen al decennia onder de rook van Rotterdam. Beiden zijn de tachtig gepasseerd – een hele rit, en dat voor een schildering op een muur.
Rotterdammer vlucht naar Utrecht “Als kind liep ik hier al rond,” vertelt Ries (1938). “Onze familie had meerdere vishandels in Rotterdam. Wij woonden vlak bij de vismarkt aan de Leuvehaven. Tijdens het bombardement op 14 mei 1940 werden zowel ons huis als de markt verwoest. Samen met ooms en tantes zijn we gevlucht. Na omzwervingen kwamen we terecht aan de Maliesingel 54. In datzelfde jaar begon mijn vader, Dirk Poot, een vishandel onder de hal van Zonstraat 46. Die liep goed, tot zijn overlijden in 1964.”
Blikvanger in Oost Uit een boodschappentas haalt Ries een oud schilderij. “Mijn vader schilderde in de oorlogsjaren veel – hij had daar gevoel voor. Dit is een gezicht op de oude vismarkt van Rotterdam. Heimwee, vermoed ik. Toen de vishandel eenmaal liep, heeft hij het schilderij vergroot op de muur aangebracht. Ik zie hem nog met een lange lat en een meetlint in de weer. Het werd een echte blikvanger – klanten gaven vaak complimenten. Aan de andere zijwand schilderde hij twee vissersboten, maar die zijn later overgeschilderd.”
Bericht van de Oostkrant Waarom kwam Ries pas nú met zijn verhaal, ruim twee jaar na het verschijnen van het oorspronkelijke artikel? “Mijn achterneven en -nichten – familie van mijn overleden broer Anthon – vonden bij een recente nalatenschap een oude foto. Op de achterkant stond met pen geschreven: ‘vishandel Zonstraat’. Ze werden nieuwsgierig, gingen online op zoek en vonden een facebookbericht van de Oostkrant: Mysterie aan de Zonstraat. Daarin herinnerde een oud-bewoner zich vaag een viswinkel van de familie Poot. Toen belden ze mij: Oom Ries, kunt u het mysterie oplossen?”
Naschrift Op dit moment wordt het pand Zonstraat 46 verbouwd tot appartementen. Eigenaar Ronald de Bruin respecteert de schildering door er een voorzetwand voor te plaatsen. De stopcontacten zaten er al vóór de schildering (zie foto). De gaten zijn in de jaren 70/80 door een huurder geboord om schappen te bevestigen.
Ries Poot met het originele schilderij gemaakt door zijn vader Dirk – foto: Arnoud WolffZwart-witfoto van de wandschildering – foto: archief familie PootZwart-witfoto van de verdwenen schildering op de andere zijwand – foto: archief familie PootDe Rotterdamse Zeevismarkt (visafslag) in 1925 – foto: Rotterdams ArchiefDe notitie achterop de foto die leidde tot ontrafeling van het mysterie
Hoe maak je van een saai parkeerterrein een groen oase? De tuinders van ATV Stadion laten het zien! Met een graafmachine en bijna 2.000 afgedankte stoeptegels uit het gemeentelijke depot legden ze er een bloemenrijke paddenpoel aan met rondom fruitbomen en bessenstruiken. Heb je trek of dorst tijdens een wandeling? Pluk hier gerust een appel!
Iedereen welkom “Wij willen een park zijn waar tuinders, natuurliefhebbers én de natuur zich welkom voelen,” zegt verenigingsvoorzitter Ed Hoekstra. “Het terrein is openbaar; je hoeft geen tuinder te zijn om hier een ommetje te maken. Iedereen is welkom. Het is niet alleen een groene, maar ook een sociale plek met een bloeiend verenigingsleven. Zo hebben veertig van onze leden bij de aanleg een handje geholpen, in totaal bijna 250 uur vrijwilligerswerk. Het was soms zwaar – vooral het tillen van al die tegels – maar zeker ook gezellig! We dragen bovendien graag bij aan duurzame initiatieven zoals Groen Moet Je Doen en Buurtbuik.”
Duurzaam tuinieren De vereniging werkt al jaren aan een mens- en natuurvriendelijk park – en met succes. Eerder ontvingen zij een vierde stip van het Nationale Keurmerk Natuurlijk Tuinieren, de hoogst haalbare onderscheiding. “We willen graag laten zien dat je zelfs in de stad duurzaam kunt tuinieren. Meer biodiversiteit betekent betere oogsten. Daarom zijn onze leden enthousiast over deze initiatieven. En er staan nog meer plannen op de rol – zoals natuurvriendelijke bermen en oevers. Combineer een wandeling door Bloeyendael met een rondje ATV Stadion en geniet – net als wij – van deze prachtige plek.”
Over ATV Stadion De tuindersvereniging telt 130 tuinen aan weerszijden van de Oostbroekselaan, een eeuwenoude hoofddijk waarmee de ontginning van Oost 900 jaar geleden is begonnen. Vruchtbare én historische grond dus! De naam ‘Stadion’ verwijst naar de oorsprong van de vereniging. In 1954 mochten stadbewoners 30 tuinen beheren naast het oude Stadion Galgenwaard. Na omzwervingen door de Johannapolder (nu Rijnsweerd) vestigden de tuinders zich vanaf 1974 ten oosten van de hoofddijk, met een uitbreiding in 1986 naar de westkant van de dijk. Het tuinderscomplex ligt achter Park Bloeyendael.
Wie lid wil worden, wordt eerst uitgenodigd voor een informatieochtend (wat is natuurlijk tuinieren? wat zijn de regels?) en draaien twee tuindiensten mee. Als dat wederzijds bevalt, mag je op de wachtlijst. De vereniging hecht aan gemeenschappelijke inzet. Leden moeten volgens een rooster 5x per jaar een tuindienst draaien en alle tuinen worden 2x per jaar geschouwd.
Voorzitter Ed Hoekstra en wethouder Linda Voortman klinken op de nieuwe entree – foto: Arnoud WolffDe oude parkeerplaats is nu een paddenpoel met pluktuin – foto: Arnoud WolffTuinder aan het werk – foto: Arnoud Wolff
Geen slidings of ruw spel, wel inzet, soms een ongelukje … welkom bij Kampong Vrijdag 1, ook wel bekend als Onder 60-1. Een bont gezelschap van mannen die elke vrijdag de werkstress van zich af spelen met een ontspannen maar fanatiek onderling potje voetbal. “Vijftien jaar geleden begonnen we met een paar ouders langs de lijn die zelf weer wilden ballen,” vertelt Bart Lauret, een van de informele aanvoerders. “Inmiddels zijn we uitgegroeid tot een team van zo’n veertig man.”
Naar boven afronden Zoals bij elk zichzelf respecterend amateurteam is ook hier de derde helft het belangrijkst. Robert Maas beheert de bierpot. “Elke maandag stuur ik een open Tikkie om de ‘schade’ van vrijdag te herstellen. Goede gewoonte is dat iedereen naar boven afrondt. Daardoor houden we aan het eind van het seizoen een mooi bedrag over — bestemd voor een goed doel, bij voorkeur in de stad.”
Goed doel: Jeugdeducatiefonds Dit seizoen gaat die opbrengst, duizend euro, naar het Jeugdeducatiefonds. Directeur Hans Spekman mocht de cheque in ontvangst nemen: “We ondersteunen kinderen die het thuis niet breed hebben. Dat doen we via de basisscholen, inmiddels 800 in het land, waarvan 22 in deze stad. Geen woorden maar daden. Leerkrachten kunnen via ons middelen aanvragen: boeken, sportspullen, brillen, een schoolreisje naar een museum of theater — alles wat een kind helpt om gezond en zonder armoedestress op te groeien. En dat werkt. Mede dankzij donaties als deze. Grote dank dus aan de mannen van Kampong Vrijdag 1!”
Je hebt een kamer over en denkt: misschien kan ik die verhuren voor een mooi bedrag. Maar ja – je privacy, en al die regels van de Belastingdienst, de bank en de gemeente … Onderzoek laat zien dat veel bewoners, ook in Oost, twijfelen en uiteindelijk toch niet verhuren. Zonde, want er is grote behoefte aan tijdelijke woonruimte – bijvoorbeeld bij studenten, jonge professionals of mantelzorgers.
Fijn om jonge mensen te helpen Daan Donkers en twee vrienden zagen het probleem én de oplossing. Ze richtten Hospi Housing op: een platform dat (twijfelende) verhuurders koppelt aan betrouwbare kamerzoekers. “Extra inkomsten – tot ruim €6.000 belastingvrij – zijn vaak welkom,” vertelt Daan. “Maar al snel blijkt het persoonlijke contact de échte meerwaarde. De meeste verhuurders vinden het fijn om een jong iemand te helpen – en houden er vaak ook een leuke band aan over.”
Verrijking van mijn leven Ineke begon als verhuurder tijdens de energiecrisis: “Ik was bang dat ik de rekeningen niet meer kon betalen. Nu vind ik het gewoon fijn dat er iemand in huis is. Al die leuke contacten met jonge mensen verrijken mijn leven! Elke zes maanden verwelkom ik daarom een nieuwe huurder. Hospi Housing helpt bij alles: van een standaard huurovereenkomst tot een checklist om duidelijke afspraken te maken met de huurder. Daan weet bovendien alles van fiscale zaken en huurregels. Heel handig. “
Feestgedoe achter de rug Haar huurder Beatrise (27) uit letland studeert een jaar in Utrecht. “De universiteit tipte me over Hospi Housing. Dat staat bekend als betrouwbaar, rekent geen gekke toeslagen en is goed bereikbaar. Er gaan veel verhalen de ronde over malafide verhuurders, je moet uitkijken, zeker als buitenlander. Een studio is te duur voor mij. Een studentenhuis – als je er al binnenkomt – wil ik niet, want ik ben geïnteresseerd in de cultuur en levenswijze van Nederland. Het feestgedoe heb ik achter de rug. Bij Ineke woon ik rustig én gezellig.”
Goede ondersteuning “In het begin richtten we ons vooral op grote huizen,” zegt Daan. “Maar daar speelt privacy vaak een grotere rol dan het financiële voordeel. Onze doelgroep bestaat nu vooral uit mensen die bewust kiezen voor het delen van ruimte – met goede afspraken. We steken veel tijd in het vinden van een goede match tussen huurder en verhuurder. Mocht het toch niet klikken, dan zoeken we snel een alternatief in ons netwerk. Niemand zit vast. Sterker nog: meestal krijgen we de vraag of de huur verlengd kan worden.”
Het 4 & 7 mei Comité heeft samen met de Oostkrant een route uitgestippeld ter ere van de Polar Bears, onze bevrijders op 7 mei 1945. De route start in de buurt van het Wilhelminapark en eindigt bij het Polar Bear monument in het Hogelandsepark, een uurtje lopen. Onderweg leer je over de verzetsvrouwen Trui van Lier en Truus van Lier, onze koningin-in-oorlogstijd Wilhelmina, de geheimzinnige bunker in het park, struikelstenen in Oost, uitgeverij de Bezige Bij, het Rosariumdrama, de Maliebaan in 1940-45 en de Polar Bears.
Routekaart De routekaart kun je als pdf downloaden. Daarop staan ook de verhalen beknopt beschreven, aangevuld met linkjes naar video’s en oude filmbeelden. De route staat ook op google maps.
Polar Bear Monument Het Polar Bear Monument herdenkt de intocht van de Brits-Canadese 49th West Riding Infantry Division op 7 mei 1945. De bevrijders hadden de bijnaam Polar Bears gekregen na een lang verblijf op IJsland. Via de berekuil reden ze die dag de stad binnen, waarmee Utrecht officieel twee dagen later dan de rest van Nederland werd bevrijd. Het beeld van de witte ijsbeer met de neus richting Berekuil, is in opdracht van de Utrechtse bevolking gemaakt door Marie-José Wessels en in 1992 geplaatst in het Hogelandsepark.
Het Polar Bear monument in het Hogelandsepark – foto: Arnoud WolffLegercorps de Polar Bears rijdt op 7 mei 1945 via de Berekuil Utrecht binnen – Het Utrechts Archief
Vrouwen speelden een belangrijke rol in het verzet, maar kregen daar pas decennia later erkenning voor. Het cliché was lange tijd: mannen in lange regenjassen pleegden overvallen en liquidaties, vrouwen waren koerier, met uitzondering van Hannie Schaft. Pas later bleken ook vrouwen vele heldendaden te hebben verricht. Zoals in Utrecht Oost Truus van Lier, Trui van Lier en Marie Anne Tellegen (alias Dr. Max).
Talkshow in Podium Oost Tijdens de talkshow in Podium Oost op zondag 13 april 2025 waren verzetsvrouwen onderwerp van gesprek. Presentator Jessica van Geel, auteur van de biografie Truus van Lier, ontving aan tafel meerdere gasten waaronder historicus Ad van Liempt die een boek schreef over de Maliebaan in 1940-45. Ook kwamen nazaten van genoemde verzetsvrouwen aan het woord. Een boeiende middag over het leven in de jaren 40-45, de organisatie van het verzet in Utrecht en de late erkenning van verzetsvrouwen.
De talkshow – inclusief muzikaal intermezzo van Fenne Scholten – is als podcast in twee delen terug te luisteren via Spotify Oostkrant: Deel 1 en Deel 2
Ga voor meer informatie en verhalen over de jaren 1940-45 in onze wijk naar de overzichtspagina Oost in de Oorlog.
Links aan tafel historicus Ad van Liempt, rechts (staand) presentator Jessica van Geel en in het midden Michèle van Lier, achternicht van Trui van Lier. De vrouw links op de geprojecteerde foto is een jonge Trui van Lier met daarnaast haar neef, de grootvader van de wijzende Michèle van Lier – foto: Anneke EllerbroekDe band van Fenne Scholten speelde tijdens de talkshow muziek geïnspireerd door het thema Verzetsvrouwen – foto: Anneke EllerbroekJessica van Geel schreef de biografie Truus van Lier. Naast het tegenwoordige Rietveld-Schröderhuis staat een gedenkbord, omdat Truus het buurmeisje was van mevrouw Schröder – foto: Arnoud WolffAd van Liempt onthult samen met wethouder Eva Oosters een gedenksteen over de Maliebaan in 1940-45 – foto: Fred NuwenhuisAnneke Ellerbroek nam het initiatief voor een monument voor Marie Anne Tellegen alias Dr. Max en organiseerde ook de talkshow in Podium Oost over verzetsvrouwen – foto: Arnoud WolffDe grote speeltuin in het Wilhelminapark draagt sinds 2024 de naam Trui van Lier Speelkwartier – foto: Arnoud Wolff
Het beeld van Wilhelmina in het park herinnert de inwoners van Utrecht aan de ‘Moeder van het Verzet’. Tijdens de Tweede Wereldoorlog heeft de koningin in oorlogstijd in ballingschap vanuit Londen via Radio Oranje (De stem van strijdend Nederland) de Nederlandse bevolking vele malen toegesproken. In deze radioredes legde de koningin de nadruk op het herwinnen van de vrijheid. Op 13 maart 1945 stak de vorstin vanuit België bij het Zeeuws-Vlaamse Eede de grens over om terug te keren naar Nederland.
In al dat bont, in al die jassen In 1898 werd het nieuwe stadspark vernoemd naar de net gekroonde koningin Wilhelmina (1880-1962). Eind jaren 50 ontstond het idee om de inmiddels weer prinses geworden Wilhelmina in 1960 voor haar 80ste verjaardag te eren met een standbeeld. Zij weigerde echter om mee te werken (‘niet nóg een standbeeld’). Pas na haar dood in 1962 gaf dochter koningin Juliana alsnog toestemming. Met als voorwaarde: een lage sokkel opdat ze niet boven de mensen zou staan. Mari Andriessen verbeeldde haar ‘in al dat bont, in al die jassen’ een citaat uit In Memoriam Wilhelmina van de dichter Scholte Noordholt. Het beeld is onthuld in 1968 door Koningin Juliana.
Kranslegging door burgemeester Dijksma op 4 mei 2025 – foto: Mariëlle HoogendoornOnthulling op 6 september 1968 door koningin Juliana in bijzijn van burgemeester De Ranitz – foto: Het Nationaal Archief
Een jaar geleden werd onder grote belangstelling een gedenksteen onthuld op de hoek van de Nachtegaalstraat en de Maliesingel, het pand van de oude Kamer van Koophandel. Op deze steen staan de namen van zeven verzetsleiders die op 22 november 1944 op deze plek deelnamen aan een geheim overleg, maar door de Duitsers zijn opgepakt en later het leven lieten. Twee andere deelnemers wisten te ontsnappen via een ladder. Op de steen staat de naam S. Postma. Zijn verhaal komt weer tot leven dankzij zijn nicht, Madelon Postma, die een boek over hem schreef: Met zacht geritsel.
Engelandvaarder “Mijn oom Sep Postma – verzetsnaam Witte Dirk – was pas 23 toen hij op 2 december 1944 door de Duitsers werd vermoord. Hij werd opgepakt tijdens die noodlottige bijeenkomst in november. Mijn vader heeft zijn hele leven geprobeerd het avontuurlijke leven van zijn broer als Engelandvaarder tot in detail te reconstrueren. Als journalist bij de in de oorlog begonnen krant Trouw zat onderzoek hem in het bloed. Na zijn overlijden bracht ik al zijn verzamelde documenten en onderzoekswerk naar het Verzetsmuseum. Toen nam ik me voor: dit verhaal moet levend blijven. In mijn boek vertel ik ook het verhaal van mijn grootvader van moederskant, Jacob Krüse, een Amsterdamse verzetsman. Zo vertelt dit boek twee verweven verzetsverhalen.”
Wie is te vertrouwen? “Wat mij vooral fascineerde was hoe verzet ontstaat. Waarom sluiten mensen zich aan? Hoe wogen ze de risico’s af? Hoe bespreek je zoiets met je familie? Wie kon je vertrouwen, en wie bleek een verrader? Hoe kwamen die jonge mannen uiteindelijk in Engeland terecht? Achteraf lijkt alles logisch, maar midden in een oorlog – waarin je niet weet hoe of wanneer die eindigt – is niets zeker. Juist daarom blijven deze vragen ook vandaag nog relevant.”
Verhalen levend houden “Als familie hebben we het boek in eigen beheer uitgebracht, om deze verhalen levend te houden. We verkopen het tegen kostprijs (€14,50), alleen via mijn website is het te bestellen. Ik woon in Oost en fiets dagelijks langs de gedenksteen. Die lijkt iets uit het verleden, maar dit boek laat zien hoe oorlogen generaties lang blijven doorwerken – tot op de dag van vandaag.”
Madelon Postma schreef een boek over haar oom Sep Postma, een van de namen op de gedenksteen op de hoek Nachtegaalstraat en Maliesingel – foto: Arnoud WolffVeel belangstelling bij onthulling gedenksteen op 4 mei 2024 – foto: Arnoud WolffDe gedenksteen met middenlinks de naam S Postma. De steen is vlak na de oorlog gemaakt door Pieter d’Hont (1917-1997). Na de verhuizing van de Kamer van Koophandel verdween de steen jarenlang uit de publieke ruimte.
