Categoriearchief: groen

Twee bruggen te ver?

PvdA, GroenLinks en Partij voor de Dieren stellen de wethouder raadsvragen over twee geplande bruggen achter Stadion Galgenwaard. Zijn ze nodig? Wat is de impact op de natuur? En wat kosten die bruggen eigenlijk? Ook buurtbewoners die zich verenigen in Stichting Krommerijnpark vragen zich dat al sinds de bekendmaking van de plannen af. Zij wijst in een protestbrief op de verwachte ecologische schade op de zuidoever, met name in het ecologisch beheerde Margrietenveld en Hof van Eden, de percelen waar de bruggen moeten landen. Een onderzoeksrapport (in opdracht van de gemeente) laat zien dat juist hier de grootste kansen liggen voor meer biodiversiteit in het gebied.

Groter stadion
Waarom wil de gemeente deze twee nieuwe bruggen? Het gebied rondom Stadion Galgenwaard gaat op de schop, zie ook het ontwikkelingsplan. Het stadion wordt uitgebreid, de omgeving opgefrist. Het ontwikkelplan voorziet hier ook in enkele hoge woontorens. De gemeente wil meer verbindingen maken tussen het stadiongebied en het Lunettenpark dat aan de overkant ligt, opdat bezoekersstromen beter verspreid kunnen worden, zeker op drukke (voetbal)dagen.

Schade aan natuur en erfgoed
De lokale politieke partijen en stichting zijn echter zeer verbaasd, omdat er al twee overgangen zijn binnen een straal van 100 meter. Waarom zoveel geld uitgeven – in financieel zware tijden – met grote schade aan natuur en erfgoed (het eeuwenoude jaagpad) als gevolg? Ze wijzen er ook op dat een door vele partijen (o.a. Kampong) gewenste brug aan de andere kant van de Laan van Maarschalkerweerd, ook wel de Mytylbrug genoemd, niet gebouwd gaat worden wegens … geldgebrek.

Wethouder Eerenberg dient vóór 3 juli 2025 te antwoorden op de schriftelijke vragen vanuit de gemeenteraad.

Plattegrond met de bestaande en geplande overgangen. Bron: Stichting Krommerijpark
Zicht op de Kromme Rijn vanaf de overgang langs de trambaan. Over de zuidoever links loopt het eeuwenoude jaagpad. Verderop zijn de twee betwiste bruggen gepland.

Tuin vol leven

Frank en Bart, samen 160 jaar oud – of beter gezegd: jong – vieren nog elke dag het bestaan, met de lichtheid van mensen die het leven liefhebben. Veel buurtgenoten kennen het hartelijke duo van de legendarische kookwinkel Potten en Pannen aan de Nachtegaalstraat – het karakteristieke hoekpand waar nu de apotheek zit. Na hun pensionering zijn ze neergestreken in de voormalige werkplaats achter de winkel, bereikbaar via een geheimzinnig poortje aan de Maliebaan.

Verborgen paradijs
Eenmaal binnen betreed je een verborgen paradijs. Een zee van groen spreidt zich uit: mossen, zacht ruisende varens, wuivend bamboe en geurend slaapkamergeluk. Het noorderlicht speelt op de witte stenen en geeft de schaduwrijke tuin een prachtige schittering. En dit geluk delen ze graag! Op zaterdag 24 mei stellen ze hun tuin open voor de buurt.

Vier het leven!
“Met de winkel vierden we het leven, zodra het even kon – met kookworkshops, proeverijen, en vooral met onze trouwe klanten. En dat blijven we doen, maar nu in onze tuin. We proberen aan te sluiten bij de Open Tuinendag, maar telkens worden we afgewezen – we liggen buiten de route. Nou ja, dan maken we onze eigen Open Tuindag! We hopen buurtgenoten en oude klanten te mogen begroeten, én natuurliefhebbers die willen ontdekken hoe zelfs een schaduwrijke tuin in volle bloei kan staan.”

Open Tuindag Frank & Bart
Zaterdag 24 mei
14:00 – 17:00 uur
De tuin is bereikbaar via de Maliebaan, om de hoek bij de apotheek. Frank zal als gastheer van dienst iedereen welkom heten bij de poort.

Frank en Bart in hun tuin – foto: Arnoud Wolff

ATV Stadion nóg groener

Hoe maak je van een saai parkeerterrein een groen oase? De tuinders van ATV Stadion laten het zien! Met een graafmachine en bijna 2.000 afgedankte stoeptegels uit het gemeentelijke depot legden ze er een bloemenrijke paddenpoel aan met rondom fruitbomen en bessenstruiken. Heb je trek of dorst tijdens een wandeling? Pluk hier gerust een appel!

Iedereen welkom
“Wij willen een park zijn waar tuinders, natuurliefhebbers én de natuur zich welkom voelen,” zegt verenigingsvoorzitter Ed Hoekstra. “Het terrein is openbaar; je hoeft geen tuinder te zijn om hier een ommetje te maken. Iedereen is welkom. Het is niet alleen een groene, maar ook een sociale plek met een bloeiend verenigingsleven. Zo hebben veertig van onze leden bij de aanleg een handje geholpen, in totaal bijna 250 uur vrijwilligerswerk. Het was soms zwaar – vooral het tillen van al die tegels – maar zeker ook gezellig! We dragen bovendien graag bij aan duurzame initiatieven zoals Groen Moet Je Doen en Buurtbuik.”

Duurzaam tuinieren
De vereniging werkt al jaren aan een mens- en natuurvriendelijk park – en met succes. Eerder ontvingen zij een vierde stip van het Nationale Keurmerk Natuurlijk Tuinieren, de hoogst haalbare onderscheiding. “We willen graag laten zien dat je zelfs in de stad duurzaam kunt tuinieren. Meer biodiversiteit betekent betere oogsten. Daarom zijn onze leden enthousiast over deze initiatieven. En er staan nog meer plannen op de rol – zoals natuurvriendelijke bermen en oevers. Combineer een wandeling door Bloeyendael met een rondje ATV Stadion en geniet – net als wij – van deze prachtige plek.”

Over ATV Stadion
De tuindersvereniging telt 130 tuinen aan weerszijden van de Oostbroekselaan, een eeuwenoude hoofddijk waarmee de ontginning van Oost 900 jaar geleden is begonnen. Vruchtbare én historische grond dus! De naam ‘Stadion’ verwijst naar de oorsprong van de vereniging. In 1954 mochten stadbewoners 30 tuinen beheren naast het oude Stadion Galgenwaard. Na omzwervingen door de Johannapolder (nu Rijnsweerd) vestigden de tuinders zich vanaf 1974 ten oosten van de hoofddijk, met een uitbreiding in 1986 naar de westkant van de dijk. Het tuinderscomplex ligt achter Park Bloeyendael.

Wie lid wil worden, wordt eerst uitgenodigd voor een informatieochtend (wat is natuurlijk tuinieren? wat zijn de regels?) en draaien twee tuindiensten mee. Als dat wederzijds bevalt, mag je op de wachtlijst. De vereniging hecht aan gemeenschappelijke inzet. Leden moeten volgens een rooster 5x per jaar een tuindienst draaien en alle tuinen worden 2x per jaar geschouwd.

Meer info: www.atvstadion.nl

Voorzitter Ed Hoekstra en wethouder Linda Voortman klinken op de nieuwe entree – foto: Arnoud Wolff
De oude parkeerplaats is nu een paddenpoel met pluktuin – foto: Arnoud Wolff
Tuinder aan het werk – foto: Arnoud Wolff

Open Middagen in Abstede

Groentetuin van de stad
Het volkstuinencomplex Abstede bestaat meer dan 40 jaar. Eeuwenlang verbouwden tuinders hier op de vruchtbare oevers van de Minstroom winterspinazie en rode kool. Abstede was de groentetuin van de (ommuurde) stad! Nu zijn het buurtbewoners die voor hun plezier groente verbouwen of op een bankje genieten van de landelijke rust. Wie kennis wil maken, of gewoon even wil rondstruinen op de tuinen, is van harte welkom op de Open Middagen, iedere eerste zondag van de maanden mei t/m oktober. Tuinders vertellen je dan graag over de geschiedenis van het Minstroomgebied en de eeuwenoude tuinderscultuur in Oost.

Bereikbaarheid
De tuinen zijn bereikbaar via de toegangspoort naast Zonstraat 29, of via het openbare voetpad vanaf de kruising Abstederdijk en Oosterspoorbaan. Zie ook google maps of plattegrond hieronder. Meer info: www.tuindersverenigingabstede.nl
NB De wachtlijst voor de 60 moestuinen is gesloten.

Familie Stroes
Op de Abstederdijk 180a en 188/190 staan nog twee oude boerderijen. Op nummer 180a was het hoveniersbedrijf van de familie Stroes. Tot zijn dood in 1985 bleef de laatste telg van deze familie, Gerardus Stroes jr. in de boerderij wonen. Hij gaf stukjes land in bruikleen aan bewoners van de omliggende straten die er een volkstuin begonnen. Het Stroesterrein is sinds 1982 ook onderdeel van de Tuindersvereniging Abstede.

Gezelligheid bij het verenigingshuis de Gladiool
Hovenier met groentekar op de Notebomenlaan rond 1900 – Het Utrechts Archief
Het voetpad naar de moestuinen van Abstede – foto: Arnoud Wolff
Plattegrond. Het gele clubhuis staat op de noordoever

Butendiekplein bloeit op

De duimpjes mogen omhoog, want de klus is geklaard: bewoners hebben met hulp van studenten en gemeente geveltuinen rondom het Steven Butendiekplein aangelegd en beplant. Het is een eerste stap om het plein leefbaar te maken”, vertelt een enthousiaste Hiske Alting, lid van het bewonerscomité van het Bo-Ex wooncomplex achter de Kruisstraat.

Plek voor ontmoeting
“Het plein is een grauwe, ongezellige parkeerplaats, vooral in gebruik door auto’s uit de omliggende buurt. “De stenen maken het in de zomer een snikhete plek, ondragelijk voor de bewoners, van wie velen 65+ en alleenstaand zijn,” legt Hiske uit. “Het plein heeft zoveel potentie als ontmoetingsplek, maar niemand kwam er graag. Vandaag zien we al het verschil: bewoners werken samen, lachen en praten, zo leuk om te zien!”

Studenten helpen handje mee
De bewoners krijgen hulp van studenten van de Hogeschool Utrecht die de leergang Gezond & Wel volgen. Studenten van diverse studierichtingen werken daarin samen aan maatschappelijke vraagstukken in Oost. “Hun inzet is ronduit fantastisch, de bewoners zijn enorm dankbaar,” benadrukt Hiske. “We hopen met hun hulp nog meer te bereiken. Een jeu de boulesbaan met een bankje staat hoog op ons verlanglijstje, want bewegen is gezond, zeker voor ouderen. Ook willen we de sombere binnenruimtes van het wooncomplex opfleuren, zodat bewoners vaker de deur uitkomen. Kortom, door dit groenproject bloeit zowel de natuur als de mens weer op!”

Meer info over het aanleggen van een geveltuin via het Initiatievenfonds. Het initiatief op dit plein was mede mogelijk door de Groene Buurtbon en Kern Met Pit. Bo-Ex legde twee waterpunten aan zodat de groengroep planten water kan geven.

Foto’s: Hiske Alting

Bewoners en studenten die meehielpen -foto: Arnoud Wolff
Het Butendiekplein achter de Kruisstraat, aangelegd in 1989

Wandelroute Minstroom

Abstede was eeuwenlang de groentetuin van de (ommuurde) stad. Op de vruchtbare gronden langs de Minstroom verbouwden hoveniers groente en fruit om te verhandelen op de stadsmarkten. Het rijke tuindersverleden van Abstede is nog duidelijk zichtbaar in de vele oude hovenierswoningen, het langgerekte stratenplan (Abstederdijk, Notenbomenlaan en Zonstraat), de volkstuinen, dierenweide en meerdere groengroepen. In 2013 kreeg het ‘dorp’ de status Gemeentelijk Beschermd Stadsgezicht om het karakter en de sfeer te behouden. Nu, tien jaar later, blijkt uit een evaluatie dat zo’n status werkt.

Strijd tegen sloop
Als buitengerecht had Abstede eeuwenlang eigen regels en cultuur. Het tuindersleven was een hard bestaan, het katholieke geloof werd streng beleden. Bewoners hebben altijd moeten strijden om niet opgeslokt te worden door de uitdijende stad. Zo dreigde in de jaren 60 nog grootschalige sloop toen de gemeente plannen presenteerde om dwars door Abstede een vierbaans autoweg aan te leggen richting het stadscentrum (lees: Hoog Catharijne). Daarop volgde jarenlange protesten en acties. Die hadden succes, want de plannen gingen uiteindelijk van tafel. Abstede bleef behouden.

Grip op leefomgeving
Door geregeld overleg met de gemeente willen de huidige bewoners een dergelijke strijd voorkomen. De status Gemeentelijk Beschermd Stadsgezicht is vooralsnog uniek binnen de gemeente Utrecht (er zijn zes rijksbeschermde buurten) en biedt bewoners van Abstede meer (wettelijke) mogelijkheden om grip te houden op het karakter en de sfeer van hun buurt. Er zijn al successen geboekt. Zo gelden Park Oosterspoorbaan en het nieuwe woonbuurtje Hieronymuserf als geslaagde inpassingen, zo is te lezen in de evaluatie. Hoewel de nieuwe omgevingswet extra waarborgen biedt om stadsgezichten te beschermen, wijst de verantwoordelijke wethouder in een raadsbrief op een belangrijke meerwaarde van de status: het versterkt de trots en het buurtgevoel bij bewoners.

Meer info
De gemeentelijk afdeling Erfgoed heeft in 2010 een lezenswaardig rapport gemaakt over de historie van het Minstroomgebied, met veel oude foto’s en kaarten. Een aanrader! Daarnaast herinneren in het hele gebied meerdere vormen van streetart aan het tuindersverleden, zoals dit gedicht, deze schildering en dit tegeltableau. Wie meer wil weten over dit gebied en/of de status Gemeentelijk Beschermd Stadsgezicht kan per mail contact opnemen met de bewonersgroep.

Wandelroute Minstroom
De bewonersgroep Minstroom heeft een Wandelroute Minstroom uitgestippeld die je langs de belangrijkste historische plekken voert. Startpunt is de Aloysiuskerk, eindpunt het Hieronymushuis. Je kunt ‘m in twee richtingen lopen, de lengte is ongeveer een kilometer.

Eeuwenoud tuindersgebied langs de Minstroom – Arnoud Wolff
Bewoners geven raadsleden een rondleiding door Abstede

Dop en Erwt op avontuur

Fans van Dop en Erwt opgelet: de vrolijke huiskatten van De Moestuin hebben een eigen kinderboek! Geschreven door Rosan van Niekerk, met prachtige tekeningen van Manon Obbens. Het heet ‘Dop en Erwt bij de bijen’. Het is het eerst deel van naar verwachting een lange serie waarin je de katten volgt op hun avonturen op en rond De Moestuin. En vaste gasten weten: daar is altijd wat te beleven!

Zoemende gast
“Dop en Erwt lopen hier al vijf jaar rond”, vertelt Rosan. “Iedereen kent ze. Dop, de zwarte, is de meest avontuurlijke en gaat vaak bij tafeltjes zitten in de hoop wat lekkers te scoren. Zijn broertje Erwt, de rode, ligt het liefst in het zonnetje. Geregeld gaan ze samen op pad, ook buiten De Moestuin. Ze beleven de wildste avonturen! Zo worden ze in deel 1 bijna geprikt door een vreemde, zoemende gast … “

Verbinden met de natuur
Hoofd Marketing Sanne Smit legt uit waarom De Moestuin naast groenten en fruit nu ook kinderboeken ‘oogst’. “Onze missie is om bezoekers, vrijwilligers en werknemers te verbinden met de natuur én elkaar. We zijn een sociaal bedrijf. De opbrengst van tuin, café, winkel en Orangerie zetten we in om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, psychische beperkingen of een burnout hier in alle rust weer te laten opbloeien. En we laten bezoekers, met name kinderen, zien hoe mooi en belangrijk natuur is. We ontvangen daarom graag schoolklassen en organiseren plukwandelingen. Deze serie over Dop en Erwt past bij dit educatieve doel.”

Voorleesochtend
Het boek is a €12,50 te koop in de winkel van De Moestuin en vanaf 23 september ook in Bruna Nachtegaalstraat en de Utrechtse Boekenbar op de Westerkade. Woensdagochtend 30 oktober leest Rosan voor uit het boek, zie aankondiging.

Over De Moestuin
Stichting De Moestuin is ruim 20 jaar geleden van start gegaan, een initiatief van Pieter Jagtman. Hij wil biologisch tuinieren combineren met zorg. De boerderij is uitgegroeid tot een groene plek met tussen de tuinen ook een winkel met café, een orangerie voor bijeenkomsten en een groot terras waar kinderen uren zoet zijn. Eerder schreef vrijwilliger van het eerste uur Jules Groenedaal samen met Brigida het fantasieboek De Moestuin over zijn ervaringen aan de Laan van Maarschalkerweerd.

Schrijver Rosan van Niekerk en Sanne Smit van de Moestuin – Foto: Arnoud Wolff
Erwt en Dop van De Moestuin

Vogelspotten in Oost

Sandra Röling woont driehoog in het Lodewijk Napoleonplantsoen. Het jaren 50 buurtje langs de Kromme Rijn is bijzonder van opzet: veel groen, en elke bewoner heeft uitzicht op het water, of je er nu in een flat, eengezinswoning of villa woont. Een paradijs voor vogelspotters, zoals zijzelf. Ze geniet dan ook dagelijks op haar balkon ‘van wat er zoal rondfladdert’. Als afsluiting van de cursus Informatief Schrijven aan de Hogeschool Utrecht heeft ze daarom een ‘glasheldere tekst’ geschreven over de wonderlijke vogelwereld om haar heen. Wat gakt, tjiktjakt, koert en kraait daar langs de Kromme Rijn?

Lees haar artikel Vogelspotten in Oost.

Sandra Röling met verrekijker op haar balkon, driehoog in het Lodewijk Napoleonplantsoen

Dierenweide Abstede

Wat kan een stad verrassen! Je wandelt door je wijk, slaat een onbekende hoek om en plots sta je op een plek waarvan je denkt: Waarom heb ik dit niet eerder ontdekt? Zoals Dierenweide Abstede, verscholen tussen de huizen van de Abstederdijk en de Notenbomenlaan. Al ruim 50 jaar beheerd door bewoners uit de buurt.

Weg van de baan
Het is een vrolijke beestenboel. Drie geiten, vijf schapen, veertien kippen, twee cavia’s en twee konijnen. Ze grazen op de weide en lopen vrij rond de stallen en hokken. Vrijwilligers, ook kinderen, zijn druk in de weer met voederen en opruimen. Dat er midden in de stad zoveel dieren leven is niet vanzelfsprekend. In de jaren 60 was er een uitgewerkt plan om een grote weg dwars door Abstede aan te leggen De buurt stak hier een stokje voor en het plan verdween na veel verzet van tafel. Later kregen de bewoners het stukje groen in zelfbeheer en werd het een ontmoetingsplaats voor jong en oud uit Abstede-Sterrenwijk.

Vrijwilligers
De Dierenweide heeft een pool van dertig vrijwilligers, zodat er elke dag twee kunnen helpen met voederen en schoonmaken. Zoals Vanessa Deen, die al meehelpt sinds ze in de buurt kwam wonen. “Abstede is een dorp en de Dierenweide is onze ontmoetingsplek, heel gezellig, ook voor kinderen. Het is misschien wel de belangrijkste reden dat ik hier graag kom.” Dominique komt vandaag kennismaken, ze wil ook vrijwilliger worden. “Ik ga later zelf dieren houden, hier kan ik veel leren. En na een dag op kantoor lijkt het me heerlijk om hier mijn hoofd leeg te kunnen maken.”

Veilig en gezond
Met zoveel dieren is het handig dat ook een dierenarts uit de buurt als vrijwilliger nauw betrokken is. “Eline helpt graag, en dat is een veilig gevoel. Ze helpt met opstellen van voederschema’s en ziet snel als een van de dieren iets mankeert”, zegt coördinator Jurgen de Jong. “We letten sowieso goed op veiligheid en gezondheid van dier en mens. De dieren hebben ruime hokken voor de nacht, en we houden alles heel goed schoon. We hebben een duidelijke takenlijst en vrijwilligers werken samen. Daarom steekt iedereen graag de handen uit de mouwen op de Dierenweide.”

Meer info: www.abstededierenweide.nl
Aanmelden als vrijwilliger kan per mail.
Open voor bezoekers tussen 16:00 – 17:00 uur (winter) en 17:00 – 18:00 uur (zomer)
Locatie op google maps

Jaarlijks ritueel: het scheren van de schapen door buurtgenoot en dierenarts Eline

Hobbemaplein zit op rozen

Wat wil de buurt met het 100-jarige plantsoen dat verscholen ligt tussen de Jan van Scorelstraat en de Hobbemastraat? Op een enquête in 2021 reageerden 100 bewoners. Er bleek veel animo om het plantsoen en het plein eromheen op te knappen. Het standbeeld van de schilder Jan van Scorel (1495-1562) is nu nog de grote blikvanger met daarom heen enkele rozenperken. Wellicht kan het meer een plek van ontmoeting worden, waar je plezierig doorheen wandelt richting het nabijgelegen Wilhelminapark? Bijvoorbeeld door het plantsoen anders in te richten? Of door fietsen minder rommelig te stallen en de milieustraat (vuilcontainers) meer uit zicht te houden?

Nieuwe afspraken nodig
Het plantsoen werd decennia lang onderhouden door de twee aangrenzende woningbouwverenigingen WbV Utrecht (Hobbemastraat en Jan van Scorelstraat) en het Nieuwe Woonhuis (Rembrandtkade en Albert van Neuhuijsstraat). Na tweespalt in de jaren 70 nam WbV Utrecht het onderhoud op zich, maar sinds die in 2022 is opgegaan in Woonin (het oude Mitros) moeten er nieuwe afspraken komen: wie doet wat? Het gras is dit jaar door de gemeente nog wel gemaaid, maar er is nog geen structureel onderhoudsplan bekend. Een goed moment voor buurt en gemeente om te kijken waar de kansen liggen voor een leefbaar Hobbemaplein.

Plantsoen anno nu (gezien vanuit de Jan van Scorelstraat)
Plantsoen net na aanleg in 1920 (gezien vanuit Albert Neuhuijsstraat) toen tramlijn 2 nog door Oost reed – Het Utrechts Archief